Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013

Οκτωβριανή Επανάσταση: η «νικηφόρα» επανάσταση που συνεχίζει να αλλάζει τον κόσμο, αν και η ίδια στο τέλος «έχασε»

Αρχές Νοέμβρη, και σε φιλικά μπλοκ και εφημερίδες της Αριστεράς διαβάζω αφιερώματα για την μεγάλη, για την πολύ μεγάλη, Οκτωβριανή Επανάσταση.  Για την επανάσταση που άνοιξε τον 20ου αιώνα,  απαντώντας με σωστό τρόπο στα ζητήματα της ιμπεριαλιστικής- καπιταλιστικής επιβολής και επέκτασης και έκλεισε, με τον τρόπο που έκλεισε, διότι δεν κατάφερε να απαντήσει στα ερωτήματα που έβαζε το νέο στάδιο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού.
Με αποτέλεσμα να μεταμορφωθεί σε υπερασπιστή της προηγούμενης φάσης της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Μια απέλπιδα απόπειρα η σοβιετική άρχουσα τάξη να κρατήσει τα ηνία της εξουσίας και τα προνομία της και ταυτόχρονα να ενταχθεί στο παγκόσμιο καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας, μετατρεπόμενη σε κλασική αστική τάξη.  Μόνο που η ίδια δεν ήταν μια κλασική αστική τάξη, ούτε σε αυτό  το νέο στάδιο θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια κλασικού τύπου αστική τάξη. Έτσι η Ρώσικη κοινωνία έζησε μια καταστροφική δεκαετία 1990-2000, μέχρι ο κρατικός καπιταλιστικός μηχανισμός και η μυστικές υπηρεσίες ακολουθήσουν το παράδειγμα της Κινέζικης κομματοκρατίας και ελέγξουν το παιχνίδι της μετάβασης στο παγκοσμιοποιημένο ολοκληρωτικό καπιταλισμό.

Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή τα πράγματα. Δεν είναι σίγουρο αν γίνονταν η Οκτωβριανή Επανάσταση δίχως το ιμπεριαλιστικό κολαστήριο του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, που με την σειρά του αυτό το κολαστήριο ήταν απόρροια της  δομικής κρίσης του 1870 που γέννησε το στάδιο του ιμπεριαλισμού. Ούτε είναι σίγουρο πως θα δημιουργούνταν το «σοσιαλιστικό στρατόπεδο» δίχως το κολαστήριο του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, απόρροια της κρίσης του 1929.  Ούτε από την άλλη θα ενισχύονταν με αυτό τον τρόπο η κομματική σοβιετική άρχουσα τάξη, όπως έγινε  σε μεγάλο βαθμό, μέσα και μετά το μεγάλο πατριωτικό πόλεμο, και ύστερα από την καταστολή της κομμουνιστικής τάσης με τις δίκες της Μόσχας. Καταστολή και συντριβή που ισχυροποίησε το σταλινικό μηχανισμό και την εθνικιστική στροφή, δημιουργώντας από τότε τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης με τον καπιταλισμό.
Από την άλλη πλευρά, δεν είναι σίγουρο αν θα γίνονταν η Οκτωβριανή Επανάσταση δίχως το πρωτοπόρο ρόλο του μπολσεβίκικου κομμουνιστικού κόμματος με ηγεσία των Λένιν- Τρότσκι και ειδικότερα τον πρώτο. Δημιουργώντας τις στρατηγικές και πολιτικές προϋποθέσεις να μετατρέψει το σπάσιμο  της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας σε επαναστατική διαδικασία-κατάσταση.  Αποδεικνύοντας  πως  η  επαναστατική κίνηση των μαζών είναι το πρώτο και αναγκαία συνθήκη, αλλά γίνεται αναγκαία και ικανή συνθήκη  μόνο με την ύπαρξη ενός  επαναστατικού πολιτικού υποκειμένου, που στην περίπτωση της Οκτωβριανής- και μόνο της Οκτωβριανής επανάστασης- ήταν το κόμμα των επαναστατών επαγγελματιών, το κόμμα νέου τύπου. Ήταν η πρώτη και μοναδική  φορά που ένα κόμμα νέου τύπου είχε νικηφόρα κατάληξη. Δεν συνέβηκε το ίδιο με καμιά άλλη επανάσταση του 20ου αιώνα, είτε νίκησε, είτε έχασε. Οι άλλες επαναστάσεις, ιδιαίτερα οι νικηφόρες είχαν ως πολιτικό υποκείμενο ένα  πολυσύνθετο επαναστατικό υποκείμενο, με βάση το κόμμα, το μέτωπο και το κίνημα, καθώς και τον επαναστατικό στρατό.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν έκφραση μιας διαρκούς, αδιάκοπης παγκόσμιας και περιφερειακής επαναστατικής διαδικασίας. Ήταν το υψηλότερο και δυνατότερο σημείο της και το μπλοκάρισμα της που δημιούργησε μια άρχουσα τάξη που πήρε την εξουσία, οφείλεται στο μπλοκάρισμα και στην ανάσχεση της διαρκούς, αδιάκοπης παγκόσμιας και περιφερειακής επαναστατικής διαδικασίας, μετά το 1923, που δημιούργησε και στήριξε ως αντιδραστική καπιταλιστική απάντηση τον φασισμό- ναζισμό.  Με την σοβιετική κομματοκεντρική άρχουσα τάξη να μην στηρίζει και στο τέλος να πουλάει την Ισπανική Επανάσταση, την Ελληνική Επανάσταση του 1940-49. Κάτι που θα γίνονταν και στην περίπτωση της Κινέζικης Επανάστασης, αν η ηγεσία της, ακολουθούσε τις υποδείξεις των κομματοκρατών σοβιετικών νεοαστών.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν μια αντικαπιταλιστική- αντιμπεριαλιστική επανάσταση που έσπασε με τον καπιταλισμό, δίχως να τον νικήσει ούτε καν στο εσωτερικό της χώρας. Δεν φτάνει να έχεις κρατική ιδιοκτησία για να αλλάξουν οι παραγωγικές σχέσεις, στο βαθμό που δεν έχει ολοκληρωθεί το  προτσές της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Και αυτό το προτσές της καπιταλιστικής ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, στην συγκεκριμένη φάση καπιταλιστικής ανάπτυξης,  το ολοκλήρωσε η σοβιετική εξουσία, με τίμημα την εργατική εξουσία και δημοκρατία.
Δεν μπορούμε να πάμε πέρα από την εποχή μας, στην καλύτερη των περιπτώσεων είμαστε η εποχή μας. Και η εποχή της Οκτωβριανής Επανάστασης, είναι η εποχή του ιμπεριαλισμού και του βιομηχανικού καπιταλισμού, όχι η εποχή του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, που είναι αυτός που γεννά έναν αντικειμενικό κομμουνισμό, μέσα από την υπερανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, νέων πρωτόγνωρων παραγωγικών δυνάμεων.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση πήγε πολύ μακριά και έγινε πρότυπο στην  επαναστατική καθολικότητα της σκέψης, της δράσης, της φιλοσοφίας και των επιστημών. Άνοιξε ένα δρόμο, τον δρόμο της μετακαπιταλιστικής έμπρακτης διαδικασίας. Ήταν το πρώτο ολοκληρωμένο αντικαπιταλιστικό- μετακαπιταλιστικό πείραμα στην εποχή του. Όταν η εποχή άλλαξε, δεν κατάφερε να ολοκληρώσει την μετακαπιταλιστική του πορεία, γιατί στο εσωτερικό του οι επαναστατικές δυνάμεις είχαν χάσει και συντρίβει και γιατί η ίδια η εργατική τάξη όχι μόνο δεν είχε την εξουσία, όχι μόνο είχε συμβιβαστεί με την σοβιετική άρχουσα τάξη, αλλά είχε  ιδεολογικά αλλοτριωθεί από το καπιταλιστικό πρότυπο και κόσμο.
Η μοίρα των επαναστάσεων αυτή είναι όμως. Πάνε την ιστορία βήματα  πολλά μπροστά για να γίνουν τα ίδια τα υποκείμενα η εποχή τους. Όταν η επαναστατική δυναμική μποσκαριστεί ή αποδυναμωθεί  και αυτό κάποια στιγμή συμβαίνει αναπόφευκτα και τα υποκείμενα κάνουν βήματα ή και άλματα προς τα πίσω. Το ιστορικό βέλος όμως έχει προχωρήσει και έχουν δημιουργηθεί  ή δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για το επόμενο άλμα.
Κατά συνέπεια η μετάβαση από τον ιμπεριαλισμό στον ολοκληρωτικό καπιταλισμό είναι απόρροια και της επαναστατικής σύγκρουσης του 20ου αιώνα. Ολοκληρωτικός καπιταλισμός που μέσα από την υπερανάπτυξη των νέων παραγωγικών δυνάμεων διαμορφώνει τους όρους του επόμενου επαναστατικού άλματος.


Δημήτριος Αργυρός

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου