Οι πράκτορες και οι προβοκάτορες...της 17 Νοέμβρη 1973

Στόχος του άρθρου δεν είναι να παρουσιάσει το χρονικό των τριών ημερών της κατάληψης του Πολυτεχνείου, αλλά να δείξει πως λειτουργεί ο μηχανισμός κατασκευής πρακτόρων – προβοκατόρων, βασιζόμενο σε δυο σημαντικά ντοκουμέντα: α) «Έκθεση και Συμπεράσματα για τα Γεγονότα του Νοέμβρη του 1973, της 4ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, τον Ιούλη του 1976» και β) «Πανσπουδαστική, φύλλο 8, Γενάρης – Φλεβάρης του 1974» .

Το πρώτο κείμενο, έχει την αξία του επίσημου απολογισμού του ΚΚΕ για τα γεγονότα, νηφάλιο και χωρίς πίεση, αφού γράφτηκε τους πρώτους μήνες της Μεταπολίτευσης. Ωστόσο, η μνήμη είναι ακόμη νωπή για να επιτρέπει απόλυτη διαστρέβλωση των γεγονότων. Το δεύτερο αποτελεί το περίφημο εκείνο φύλλο του παράνομου έντυπου της  
Α/Ε, της φοιτητικής νεολαίας δηλαδή του ΚΚΕ. Γραμμένο αμέσως μετά την ήττα του Πολυτεχνείου, τις ημέρες της σφοδρής καταστολής που είχε εξαπολύσει η χούντα του Ιωαννίδη, έχει την αξία της αυθεντικής αποτύπωσης των θέσεων που είχε τότε το ΚΚΕ για τα γεγονότα.


Ποιοι είναι οι πράκτορες


«Στο Πανεπιστήμιο συνεχίζεται η Παμφοιτητική συγκέντρωση, στη Νομική. Κάποιος πετάει την είδηση ότι στο Πολυτεχνείο γίνονται γεγονότα και καλεί όλους να πάνε εκεί. Τα στελέχη της Α/Ε (ακολουθώντας τη γραμμή αποφυγής απρογραμμάτιστων ενεργειών) αντιτάσσονται και, για μια στιγμή, καταφέρνουν να συνεχιστεί η συγκέντρωση. Αλλά, σε λίγο, κι άλλος (γνωστός αριστεριστής τώρα) ξαναρίχνει, με «δραματικό» τρόπο το σύνθημα, λέγοντας πως η αστυνομία χτυπάει τους σπουδαστές του Πολυτεχνείου και ζητά από τη συνέλευση να πάρει θέση. Στελέχη της Α/Ε ανησυχούν. Ξεκινούν αρκετές εκατοντάδες φοιτητών για το Πολυτεχνείο». (Έκθ & Συμπ, σελ 29)

Πράγματι, κάπως έτσι ξεκίνησε η κατάληψη του Πολυτεχνείου. Το μεσημέρι της Τετάρτης 14/11 πάνω από 1000 διαδηλωτές ξεκίνησαν από τη Νομική, στη διαδρομή συνεπλάκησαν με την αστυνομία, και οι μισοί από αυτούς ενώθηκαν στο Πολυτεχνείο με τους εκεί σπουδαστές ξεκινώντας την κατάληψη. Αυτοί οι 500 είναι που καταγγέλθηκαν από το ΚΚΕ σαν προβοκάτορες. Στην πίεση της καταστολής της χούντας του Ιωαννίδη, η γραμμή άμυνας του ΚΚΕ ήταν να κάνει τον κινέζο, λέγοντας πως η ιστορία του Πολυτεχνείου ήταν μια «καθαρά φοιτητική» (επομένως νόμιμη) διαμαρτυρία, που προσπάθησαν να την πολιτικοποιήσουν οι διάφοροι «πράκτορες».

«Σαν υπεύθυνη Συντονιστ. Επιτρ. Αγώνα του Πολυτεχνείου καταγγέλλουμε σ’ όλο το σπουδαστικό κόσμο, τη νεολαία και το λαό τις αφηνιασμένες προσπάθειες της χουντικής ΚΥΠ και των πληρωμένων πρακτόρων της να διαστρέψουν απ’ την αρχή της μεγαλιωδικης εκδήλωσής μας του Πολ/χνείου, τη πορεία και το περιεχόμενό της. Καταγγέλλουμε τη προσχεδιασμένη εισβολή στο χώρο του Πολ/χνείου τη Τετάρτη, 14 του Νοέμβρη, 350 περίπου οργανωμένων πρακτόρων της ΚΥΠ, σύμφωνα με το προβοκατόρικο σχέδιο των Ρουφογάλη – Καραγιαννόπουλου, με βάση τις εντολές του παραμερισμένου τώρα τέως πρωτοδικτάτορα Παπαδόπουλου και της αμερικάνικης CIA, με σκοπό να προβάλλουν με κάθε μέσω τραμπουκισμού και προβοκάτσιας γελοία και αναρχικά συνθήματα και συνθήματα που δεν εκφράζανε τη στιγμή και τις συγκεκριμένες δυνάμεις». (Πανσπουδαστική, σελ 4)

Μια μικρή λεπτομέρεια «προσωπικών δεδομένων»

Αυτοί οι πράκτορες δεν είναι ανώνυμοι, κάθε άλλο. Αυτός που μίλησε στη Νομική πείθοντας τους φοιτητές να πάνε στο Πολυτεχνείο (ο «γνωστός αριστεριστής» σύμφωνα με την ‘Έκθεση & Συμπεράσματα’) ήταν ο φοιτητής Φυσικομαθηματικής ο Δ. Μαυρογένης. Ειδικά σε αυτόν η ‘Πανσπουδαστική’ αφιερώνει ξεχωριστό άρθρο:

«Πέρισυ, μετά τους αγώνες μας για ελεύθερες εκλογές, όταν το φοιτητικό μας κίνημα ασυγκράτητο απλωνόταν σε όλες τις σχολές έκανε την εμφάνισή του στους παν/κους χώρους ένα άγνωστο μέχρι τότε υποκείμενο ονόματι Διονύσης Μαυρογέννης. Παρουσιάστηκε σαν αγωνιστής με υπερεπαναστατική ταχτική και δήθεν φλογερή αποφασιστικότητα. Στην πραγματικότητα ήταν όπως αποδείχτηκε πράχτορας της ΚΥΠ και της ασφάλειας και η εμφάνισή του συνέπιπτε με τη νέα μέθοδο που ανέπτυσσε από τότε η χούντα για να διασπάσει και να προβοκάρει από τα μέσα το κίνημά μας». (Πανσπουδαστική, σελ 2)

Μάλιστα, για να μην έχουν αμφιβολία οι αναγνώστες, τα λαγωνικά της πρακτόρικης σχολής, επιχειρούν να «τεκμηριώσουν» την κατηγορία. Κατασκευάζουν λοιπόν ολόκληρο το βιογραφικό της «χαφιέδικης» δράσης του.

«Υπηρέτησε στην ΕΣΑ και παράλληλα σπούδασε «Μαρξισμό Λενινισμό» στο κέντρο Βαλκανικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη (που ελέγχεται από την ΚΥΠ και τη CIA) καθώς και ειδικές ανακριτικές μέθοδες και μέθοδες εξάρθρωσης αντιδικτατορικών οργανώσεων». (Πανσπουδαστική, σελ 2)

Για να μην κουράζουμε, συνεχίζει σε τρεις παραγράφους με την μετεκπαίδευσή του στην Ιταλία –ήταν σπουδαστής στην Μπολώνια- και συνεχίζει μέχρι το ρόλο του στο Πολυτεχνείο, να οργανώσει τους «350 πράκτορες του Ρουφογάλη».

Η χαφιέδικη δράση 

Αφού οι «πράκτορες» καταδείχθηκαν στο κίνημα και ονομάστηκαν, θα πρέπει να δούμε τώρα και τι ακριβώς έκαναν, την ουσία δηλαδή της κατηγορίας. Δηλαδή, όχι γενικά και αόριστα τι σκέφτονταν ή επιδίωκαν, αλλά συγκεκριμένα τι έκαναν. Μήπως επιτέθηκαν σε σπουδαστές, σκοτώνοντας ή τραυματίζοντας κάποιον; Μήπως άνοιξαν την πόρτα του Πολυτεχνείου στις δυνάμεις καταστολής; Μήπως παρέδωσαν κανέναν αγωνιστή στη χούντα; Όσο προσεχτικά και να διαβάσει κανείς τα κείμενα αυτά δεν θα βρει τίποτα τέτοιο. Η δράση των χαφιέδων με τόσες σπουδές και μεταπτυχιακά στην επιστήμη της διάλυσης των οργανώσεων, περιορίστηκε στο… να φωνάζουν συνθήματα.

Τα συνθήματα ήταν πεδίο σφοδρής αντιπαράθεσης. Το ΚΚΕ προσπαθούσε να τα περιορίσει σε αμιγώς φοιτητικά, αλλά δεν ήταν δυνατόν. Σίγουρα λοιπόν θα πρόκειται για έργο «πρακτόρων» που θέλουν να αλλοιώσουν το νόημα της φοιτητικής συγκέντρωσης πολιτικοποιώντας το. Ευτυχώς, οι συγγραφείς της Πανσπουδαστικής διέσωσαν τα συνθήματα των χαφιέδων για τις νεώτερες γενιές και στη σελ 2 παρουσιάζουν τη λίστα τους:

«Πρέπει να δούμε ότι τα συνθήματα «Γενική Απεργία», «επανάσταση λαέ», «λαέ ή τώρα ή ποτέ», «κάτω το κεφάλαιο», «θα γίνει Ταϋλάνδη», «λαέ γιατί τους προσκυνάς» κλπ, που προβλήθηκαν από αυθόρμητα στοιχεία με την έμπνευση και τη βοήθεια των χαφιέδων δεν ανταποκρίνονταν στο χαρακτήρα της εξέγερσης».

Αυτή λοιπόν είναι η χαφιέδικη δράση. Το ίδιο κόμμα, λίγους μήνες μετά (αλλά νόμιμο τώρα, χωρίς το βάρος της χουντικής καταστολής πάνω από το κεφάλι του) δίνει άλλη εξήγηση σε σχέση με τα «χαφιέδικα» συνθήματα:

«Το απόγευμα της Πέμπτης φτάνει στους συνδικαλιστές [σ.σ. συνδικαλιστές φοιτητές της Α/Ε] μια γραμμή που ζητούσε να ρίχνονται βασικά φοιτητικά αιτήματα, η οποία δεν «πιάνει» ούτε στα μέλη μας. Και όπου την υπερασπίστηκαν έτσι απόλυτα, ζημίωσε και είχε σαν αποτέλεσμα ορισμένα στελέχη της Α/Ε να αποτύχουν στις εκλογές των φοιτητικών συνελεύσεων. Το βράδυ της Πέμπτης ρίχνεται το σύνθημα «Απεργία Γενική», που υποστηρίχθηκε από το Ρήγα Φεραίο και τους αριστεριστές. Πολλοί Κνίτες, και απ’ αυτούς που συμμετείχαν σε καθοδηγητικά όργανα, το υιοθέτησαν αργότερα για να το εγκαταλείψουν όλοι την Παρασκευή το πρωί, αν και, παρόλα αυτά, το σύνθημα επανήλθε και αργότερα». (Ε & Σ, σελ. 37).

Το κατηγορητήριο χτίζεται λοιπόν κομμάτι-κομμάτι. Έχουμε την κατονομασία των χαφιέδων, το βιογραφικό τους, το εγκληματικό τους έργο. Δεν μένει παρά να βρούμε και το κίνητρό τους.

Ο τελικός στόχος των πρακτόρων  

Τα κείμενα στο θέμα των κινήτρων είναι σαφέστατα: όλα ετούτα έγιναν «Για να μπορέσουν έτσι να απομονώσουν το κίνημά μας και την εκδήλωσή μας του Πολυτεχνείου απ’ το σύνολο του λαού και της νεολαίας. Για να μπορέσουν παραπέρα να κατασκευάσουν με τη βοήθεια και των χουντικών μέσων ενημέρωσης την εικόνα μιας μεμονωμένης εξτρεμιστικής, επαναστατικοαναρχικής εξέγερσης [… κλπ, κλπ, και τελικά…] για να δικαιολογήσουν την επαναφορά του στρατιωτικού νόμου και το δυνάμωμα της αιματηρής τρομοκρατίας». (Πανσπουδαστική, σελ 4).

Αν αυτός ήταν ο στόχος τους, είναι σίγουρα βρωμερός και το κίνημα θα έπρεπε όχι απλώς να «απομονώσει» τους προβοκάτορες, αλλά και να τους τιμωρήσει παραδειγματικά. Κάπως έτσι φαίνεται να έγινε σύμφωνα με την ‘Πανσπουδαστική’. Στην αμέσως παρακάτω παράγραφο μας ενημερώνει ότι το κίνημα εξουδετέρωσε τη δράση και ματαίωσε τα σχέδιά τους: «Το σχέδιο όμως του Ρουφογάλη, Καραγιαννόπουλου Παπαδόπουλου, CIA απέτυχε παταγωδώς. Το οργανωμένο φοιτητικό μας κίνημα δίνοντας την πιο αποφασιστική μάχη του απομόνωσε και σύντριψε τους προβοκάτορες. Η επίθεση του συρφετού των χαφιέδων και των ψευτοεπαναστατών που σαν τα κοράκια πολιορκούν χρόνια τώρα τις φοιτητικές ιδιαίτερα δυνάμεις βρήκε αντιμέτωπο τον σπουδαστικό κόσμο».

Αλλά όποιος δεν είναι εντελώς ηλίθιος, ξέρει πολύ καλά ότι τελικά η χούντα κατέστειλε το Πολυτεχνείο και κατάφερε «να δικαιολογήσει την επαναφορά του στρατιωτικού νόμου και το δυνάμωμα της αιματηρής τρομοκρατίας». Συνεπώς, μόνο δύο πράγματα μπορούν να συμβαίνουν: είτε οι πράκτορες πέτυχαν το στόχο τους, είτε η χούντα για να πετύχει τα σχέδιά της δεν είχε καθόλου ανάγκη από πράκτορες. Είχε ανάγκη απλά και μόνο από την καταστολή του κινήματος.

Συμπεράσματα και καθήκοντα 

Σε άλλο άρθρο του ίδιου φύλλου της ‘Πανσπουδαστικής’ υπάρχει το άρθρο που θέτει τους άμεσους στόχους μετά την καταστολή του Πολυτεχνείου. Έχει τίτλο «Τι επιβάλλεται να κάνουμε», στη σελ. 3. Είναι ένα άρθρο 6 σημείων: Το 1ο καλεί «Να προχωρήσουμε αμέσως στη συνεργασία όλων ανεξαίρετα των αντιδικτατορικών φοιτ. δυνάμεων» και το 2ο «Να οργανωθούν οι φοιτητές στις επιτροπές αγώνα». Ο πολιτικός στόχος αυτών των δύο οργανωτικών προτάσεων είναι το σημείο 3: «Να επιμείνουμε στη συγκροτημένη και οργανωμένη επιστροφή μας στα μαθήματα και στους πανεπιστημιακούς χώρους σε πρώτη φάση, για την καλύτερη και πιο στέρεη επέκταση της οργάνωσης του φοιτητικού μας κινήματος με βάση την καθημερινή ζύμωση». Το εμπόδιο σε όλα αυτά, που πρέπει να τσακιστεί είναι –τι άλλο;- οι πράκτορες. Στο σημείο 4 λοιπόν βάζει την ανάγκη «Να καταπολεμήσουμε κάθε αυθόρμητη ή πριμοδοτούμενη από τη χούντα τάση για απρογραμμάτιστες, βιαστικές και χωρίς την επεξεργασία του οργανωμένου κινήματός μας ενέργειες» και για να το εμπεδώσει ο κόσμος το επαναλαμβάνει στο σημείο 5: «Να απομονώσουμε τους προβοκάτορες και τους ψευτοσυνδικαλιστές που κυκλοφορούν ανενόχλητοι στους πανεπ. χώρους». Το κείμενο κλείνει με εκκλήσεις του στυλ «Να σμπαραλιάσουμε  τη χουντική τρομοκρατία, ψωμί – παιδεία – ελευθερία – εθνική ανεξαρτησία, κλπ».

Η πυροσβεστική γραμμή «να γυρίσουμε στα μαθήματά μας» είναι τόσο δεξιά, που για να σταθεί, έχει ανάγκη να παρουσιάζει την κριτική από τα αριστερά σαν έργο χαφιέδων. Στους χαφιέδες δεν χρειάζεται να απαντήσεις πολιτικά, χρειάζεται να τους απομονώσεις. Και έτσι καθαρίζεις μια χαρά. Αυτή είναι όλη η ουσία του πράγματος.

Βορά στην καταστολή

Αφού όμως είδαμε το θέμα των πρακτόρων από την μεριά του ΚΚΕ, ας το δούμε και από την ανάποδη, από την πλευρά δηλαδή των ίδιων. Ένας αγωνιστής στην πίεση των διωκτικών μηχανισμών μπορεί να βρει υποστήριξη μόνο στην αλληλεγγύη του κινήματος. Από τη στιγμή όμως που έχει βαφτιστεί «χαφιές», «πράκτορας» και τα ρέστα αντιμετωπίζει την καταστολή ατομικά. Οι μέρες είναι πολύ δύσκολες, είναι οι μέρες διωγμού που έχει εξαπολύσει ο Ιωαννίδης μετά την καταστολή του Πολυτεχνείου, ενάντια στις αριστερές οργανώσεις. Σε αυτό το διωγμό, ο Ιωαννίδης βρήκε χρήσιμο βοηθό την ‘Πανσπουδαστική’ που κατονόμαζε τους «πράκτορες» και στοιχειοθετούσε για χάρη του εισαγγελέα τις κατηγορίες. Βέβαια, από μέσα του μπορεί να γέλαγε διαβάζοντας για τα «βιογραφικά» τους και την «εκπαίδευσή» τους, αλλά η δουλειά, έγινε και αυτό μετράει. Πράγματι, ο Εισαγγελάτος της εποχής, ο ρουφιάνος της χούντας ο Μαστοράκης, είχε βγάλει στο γυαλί κάποιους φοιτητές, γραμμή από τα κελιά της ΕΣΑ, για να τους ανακρίνει μπροστά στο γυαλί. Το κατηγορητήριο του Μαστοράκη, ήταν ακριβώς το ίδιο: τι συνθήματα φωνάζονταν, αν ήταν καθαρά φοιτητικά, ποιος είχε συμφέρον να πολιτικοποιήσει τον καθαρά φοιτητικό αγώνα, κλπ, κλπ. Ας τα βγάλουν μόνοι τους πέρα. Απέναντι στην όξυνση της καταστολής το ΚΚΕ είχε καθαρίσει: μη μας μπλέκετε εμάς με αυτά, αυτά είναι έργα χαφιέδων.

Τα πράγματα αλλάζουν, η πρακτορολογία όχι

Στη συνέχεια ήρθε η Κύπρος, ήρθε η μεταπολίτευση και η νομιμότητα για το ΚΚΕ και τις οργανώσεις της αριστεράς. Χωρίς την πίεση της καταστολής πια, βγάζει διαφορετικά συμπεράσματά του στην «Έκθεση & Συμπεράσματα» που προαναφέραμε. Εδώ είναι αναγκασμένο να παραδεχτεί: «Δεν μπορεί να υποστηριχτεί ότι υπήρξε μελετημένο σχέδιο (προβοκάτσια) της αντίδρασης για να εξωθήσει σε μια τέτοια μορφή [σ.σ. δηλ. την κατάληψη του Πολυτεχνείου] και να πετύχει ορισμένους σκοπούς. Αυτό προκύπτει από τη μελέτη όλων των στοιχείων, που ως τώρα έχουν συγκεντρωθεί και μελετήθηκαν. Αλλά προκύπτει και λογικά». (Ε & Σ, σελ 31). Φυσικά, καμιά αυτοκριτική, ούτε μια λέξη για τη στάση που είχε το ίδιο κόμμα όταν τα γεγονότα ήταν νωπά, τότε που κατάγγελνε τους καταληψίες του Πολυτεχνείου για πράκτορες. Όλα μέλι γάλα λοιπόν; Όχι! Στις αμέσως επόμενες σειρές, το θέμα επανέρχεται:

«Είναι άλλο το θέμα, σε ποιο βαθμό η αντίδραση προσπάθησε να εκμεταλλευτεί με προβοκάτσιες τον αγώνα αυτόν. Και πραγματικά, αυτό το προσπάθησε, όσο της ήταν δυνατό». (Ε & Σ, σελ 31). Επομένως, όχι μόνο αρνείται να κάνει αυτοκριτική για τη χυδαία και κατάπτυστη θέση που είχε πάρει τότε, αλλά ακόμα παραπέρα προσπαθεί να την κουκουλώσει και να τη δικαιώσει έμμεσα. Και μάλιστα χρησιμοποιώντας μια πολύ βρώμικη μέθοδο, τη μέθοδο της αοριστολογίας. Όταν κατηγορούσε η ‘Π’ για πράκτορες τους αγωνιστές έπρεπε να φέρει στοιχεία και, αφού δεν είχε, τα κατασκεύαζε. Όταν αυτά έχουν καταπέσει, καλό είναι τα μαζεύουμε σιγά-σιγά, να μην ξεφτιλιστούμε κιόλας, αλλά είναι πάντα χρήσιμο να αφήνουμε τη θεωρία της προβοκάτσιας να αιωρείται στον αέρα και όποιον πάρει η μπάλα. 

Τι πετυχαίνουμε με αυτό; Πρώτον δικαιολογούμε έμμεσα την αρχική χυδαία στάση για τους χαφιέδες και βγάζουμε τους εμπνευστές της λάδι. Δεύτερον, συνεχίζουμε να συντηρούμε το θέμα και μάλιστα απρόσωπα, ώστε κάθε αγωνιστής να στέκεται καχύποπτος σε όποιον ακούσει να φωνάζει ας πούμε «Γενική Απεργία» και να αναρωτιέται: «είναι ή δεν είναι χαφιές»; Κάπου εκεί θα τον συναντά και ο συντρ. από το κόμμα και θα του κλείνει το μάτι: «να είσαι προσεχτικός, πάντα είχαμε υποψίες». Και τρίτον, όλα αυτά γίνονται ανώνυμα, στη βάση φημών και αέρα κοπανιστού, όπου δεν θα πρέπει ο κατήγορος να αποδείξει την κατηγορία του, αλλά θα πρέπει ο κατηγορούμενος να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας. Πρόκειται για μια στάση τρεις φορές χυδαία. Μια στάση που επανέρχεται ξανά και ξανά σε μικρή ή μεγάλη κλίμακα, όσο η πρακτορολογία θα χρησιμοποιείται σαν μέθοδος επίλυσης των πολιτικών διαφορών, όσο υπάρχουν συλλογικότητες που την αναπαράγουν δηλητηριάζοντας το κίνημα. 



Πηγή:Κόκκινη Ορχήστρα