Η ιστορία μιας φωτογραφίας

Από την Ελευθεροτυπία

Αν πιστέψουμε τα ηγετικά στελέχη του ΛΑΟΣ, μια φωτογραφία πλανιόταν πάνω από την ακροδεξιά στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές: η εικόνα του Μάκη Βορίδη, εν έτει 1985, με αυτοσχέδιο τσεκούρι ανά χείρας, ανάμεσα σε κρανοφόρους, ασπιδοφόρους και ροπαλοφόρους συναγωνιστές του της Νεολαίας ΕΠΕΝ. 

 

12 Μαΐου 1985. Ο νεαρός Μάκης Βορίδης με το αυτοσχέδιο τσεκούρι ανά χείρας, στην οδό Ακαδημίας. Οι άλλες δύο φωτογραφίες τον διαψεύδουν, καθώς η πορεία των αντιεξουσιαστών είναι ειρηνική, άοπλη και κυκλωμένη από τα ΜΑΤ.

 Φωτογραφία που δημοσιεύτηκε στον «Ιό» (9.6.2002) κι εν συνεχεία έκανε το γύρο του Ιντερνετ, χάρη σε αντιφασιστικά σάιτ όπως το Jungle Report.

Σ' αυτήν παρέπεμψε ο Γ. Καρατζαφέρης, στη συνέντευξή του στο Χρ. Μαχαίρα («Εθνος» 23.10), για να δικαιολογήσει τον αποκλεισμό του βουλευτή Αττικής από την υποψηφιότητα για περιφερειάρχη:

«- Φοβήθηκα, απλώς, ότι ο Βορίδης έχει μια ιστορία που με πάρα πολλή τέχνη την έχω καλύψει».

- Τι εννοείτε "ιστορία";

- Με τον Λεπέν, τα τσεκούρια και τα σχετικά. Ολα αυτά, λοιπόν, λέω, για φαντάσου, ξαφνικά, 30 Οκτωβρίου, κάποιο "καλό παιδί" από τη Ν.Δ. ή από την ομάδα του Τσίπρα, να μου πετάξει ένα βίντεο στον αέρα. Κι άντε μετά να τρέχω να εξηγώ».

Ο Βορίδης, πάλι, όταν ρωτήθηκε απ' το Στέφανο Κασιμάτη («Καθημερινή» 7.11) για την «περιβόητη φωτογραφία με το τσεκούρι», έσπευσε να καταθέσει τη δική του εκδοχή για το περιεχόμενό της:

«Τότε ήμουν γραμματέας της ΕΠΕΝ. Η φωτογραφία είναι κάτω από τα γραφεία μας στην Ακαδημίας. Εχουμε δεχθεί επίθεση αναρχικών, οι οποίοι διαδήλωναν για τον φόνο του Καλτεζά. Τα γραφεία μας έχουν πυρποληθεί και στη γωνία έναν δικό μας τον έχουν τσακίσει στο ξύλο. Εμείς, φοβισμένοι μετά την επίθεση, πηγαίνουμε να τον μαζέψουμε, οπλοφορώντας. Δέχομαι ότι το τσεκούρι είναι όπλο. Οτι το φέρω εκείνη τη στιγμή είναι άδικη πράξη. Πρόθεσή μου όμως ήταν η άμυνα. Αυτό ήταν. Εγώ τώρα τι θέλετε να κάνω; Εσείς, βλέπετε, κρίνετε τη φωτογραφία έξω από τις συνθήκες εποχής...».

Μετά από τόσα χρόνια, είναι ίσως ανθρώπινο να μπερδεύει κανείς γεγονότα που απέχουν μεταξύ τους πολλούς μήνες. Οπως είναι και πολιτικά βολική η μετατροπή μιας απρόκλητης επίθεσης εναντίον αόπλων σε «αμυντική» ενέργεια. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο βουλευτής του ΛΑΟΣ περιέγραψε λάθος επεισόδιο. Με το λάθος του αυτό, βέβαια, ομολογεί έμμεσα πως το επεισόδιο της φωτογραφίας δεν ήταν το μόνο στο οποίο μετείχε με τσεκούρι στο χέρι!

Η επίμαχη φωτογραφία τραβήχτηκε από εμένα το βράδυ της Κυριακής 12 Μαΐου 1985, γύρω στις 10:45 μ.μ., κατά τη διάρκεια μιας απόλυτα ειρηνικής διαδήλωσης μερικών εκατοντάδων νέων, ως επί το πλείστον αντιεξουσιαστών, σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους πολιορκούμενους στο Χημείο ομοϊδεάτες τους.

Τα επεισόδια στο Χημείο είχαν αρχίσει στις 9 Μαΐου με την απαγόρευση, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, μιας προγραμματισμένης συγκέντρωσης στην πλατεία Εξαρχείων κατά των αστυνομικών «επιχειρήσεων Αρετή». Καλώντας τους συγκεντρωμένους να διαλυθούν, ο αστυνομικός διευθυντής Χοχτούλας ξεκαθάρισε πως «η πλατεία δεν έχει πανεπιστημιακό άσυλο» και, αν αντιδράσουν, «θα ισοπεδωθούν». Αυτοί έσπευσαν να ταμπουρωθούν στο κοντινότερο πανεπιστημιακό κτίριο, όπου πολιορκήθηκαν από ΜΑΤ, ΜΕΑ, μέλη του ΠΑΣΟΚ (από τα γραφεία της Χαριλάου Τρικούπη) και δεκάδες ακροδεξιούς (απ' την πλευρά της Ιπποκράτους). Η πολιορκία κράτησε ώς τη Δευτέρα 13 Μαΐου, όταν, ύστερα από «ειρηνευτική» μεσολάβηση του Μανόλη Γλέζου και του Λεωνίδα Κύρκου, τα ΜΑΤ αποσύρθηκαν και μια νυχτερινή διαδήλωση 5.000 ατόμων «απεγκλώβισε» τους καταληψίες.

Ας επανέλθουμε όμως στη φωτογραφία. Η πορεία της 12ης Μαΐου -άοπλη, ειρηνική κι ασφυκτικά κυκλωμένη από τα ΜΑΤ- οργανώθηκε ως εκδήλωση αλληλεγγύης προς τους πολιορκημένους και καταγγελίας του φημολογούμενου φόνου ενός νεαρού στις συγκρούσεις της 9ης Μαΐου. Ξεκίνησε απ' τα Προπύλαια, έκανε το γύρο της Ομόνοιας χωρίς το παραμικρό επεισόδιο κι από τη Σταδίου έστριψε προς τα Εξάρχεια. Στην Ακαδημίας, μπροστά στα γραφεία της ΕΠΕΝ, οι διαδηλωτές δέχτηκαν απρόκλητη επίθεση από μια εικοσαριά ΕΠΕΝίτες, μ' επικεφαλής τον Βορίδη. Τα «Νέα» της επομένης έκαναν λόγο για «μεγάλη προβοκάτσια με στόχο τη γενίκευση των επεισοδίων και τη δημιουργία χαώδους κατάστασης», η οποία απέτυχε χάρη στην ψυχραιμία κι αυτοσυγκράτηση των διαδηλωτών. Συνθήματα του Βορίδη και των συντρόφων του ήταν «Ο Μάλλιος ζει, αυτός μας οδηγεί» και «Πινοσέτ - Πινοσέτ». Εκτόξευσαν ακόμη και μολότοφ, χωρίς τα ΜΑΤ να διανοηθούν να τους ακουμπήσουν.

Η επίθεση κατά των γραφείων της ΕΠΕΝ, με την οποία ο βουλευτής του ΛΑΟΣ συγχέει τη φωτογραφία, έγινε ένα ολόκληρο εξάμηνο αργότερα, το απόγευμα της 15ης Νοεμβρίου 1985. Την πραγματοποίησε ένα πολιτικά ετερόκλητο πλήθος συγκεντρωμένων για το γιορτασμό του Πολυτεχνείου, όταν πληροφορήθηκε το απρόκλητο ρατσιστικό μαχαίρωμα τριών τούρκων και κούρδων πολιτικών προσφύγων στον υπόγειο της Ομόνοιας - δολοφονική επίθεση που αποδόθηκε σε «σκίνχεντ» της Νεολαίας ΕΠΕΝ. Οσο για το φόνο του 15χρονου Μιχάλη Καλτεζά απ' τον αστυνόμο Μελίστα, ήταν παντελώς άσχετος κι έγινε δύο 24ωρα αργότερα (17.11.85).

Παλιές, ξεχασμένες ιστορίες; Η τσεκουροφορία του 21χρονου τότε Βορίδη θα μπορούσε ίσως να θεωρηθεί απλή νεανική «ακρότητα». Οχι όμως και το γεγονός ότι ο σημερινός βουλευτής του ΛΑΟΣ ήταν επικεφαλής της Νεολαίας ΕΠΕΝ, του κόμματος δηλαδή του έγκλειστου δικτάτορα Παπαδόπουλου, και διάδοχος σ' αυτό το πόστο του χρυσαυγίτη Νίκου Μιχαλολιάκου. Ούτε και το ότι ο Βορίδης και το «Ελληνικό Μέτωπό» του υπήρξαν οι επίσημοι εν Ελλάδι αντιπρόσωποι του Λεπέν μέχρι το 2005, όταν προσχώρησαν οργανωμένα στο ΛΑΟΣ. Προϋπηρεσίες που καλό είναι να μην ξεχνούν οι συνομιλητές του στα τηλεοπτικά πάνελ, ιδίως όταν τους εγκαλεί γι' ανεπαρκή προσήλωση στη «νομιμότητα»...