Ford Genk: η βελγική «χαλυβουργία»

Αναδημοσίευση από mygranma

Εκατό χιλιόμετρα από τις Βρυξέλλες βρίσκεται η Γκενκ. Η μεγαλύτερη πόλη της έντονα εκβιομηχανισμένης περιοχής του Λιμβούργου. Η περιοχή αυτή της Φλάνδρας ήταν το θέατρο των τελευταίων μεγάλων εργατικών κινητοποιήσεων στο Βέλγιο με εξεγερσιακό χαρακτήρα, το 1970.[1] Καθοριστικής σημασίας ήταν τότε η συμμετοχή των μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων πολύ από τους οποίους ήταν Μαρκονησιώτες.

Από το 1976, σε μία από τις βιομηχανικές ζώνες που περικυκλώνουν την πόλη, διατηρεί εργοστάσιο η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία Ford. Στα τέλη του 2012 πήρε απόφαση να το κλείσει, πετώντας στο δρόμο τους 4.300 εργάτες που απασχολεί η ίδια και τους 1.305 που απασχολούν οι τέσσερις υπεργολάβοι που είναι εγκατεστημένοι γύρω από το κυρίως εργοστάσιο.[2] H Ford θέλει να μεταφέρει την παραγωγή των μοντέλων Μondeo, Galaxy και S-Max – που στην Ευρώπη γίνεται μόνο στη Γκενκ – στη Βαλένθια της Ισπανίας, όπου το «μινι» μνημόνιο έχει καταργήσει στην ουσία τις κλαδικές συμβάσεις.[3]

Τουλάχιστον άλλες τόσες θέσεις εργασίας θα απειληθούν στην ευρύτερη περιοχή της Γκενκ ως άμεσο αποτέλεσμα του κλεισίματος αυτού και ο δήμος της Γκενκ θα χάσει 9% των εισοδημάτων του.[4]

Οι κάτοικοι του Λιμβούργου έχουν τη φήμη των καλών καθολικών και φιλήσυχων ανθρώπων. Θα καθόντουσαν λοιπόν ήρεμα να υπομείνουν την καταστροφή τους;

Η εταιρεία είχε λόγους να υπολογίζει σε κάτι τέτοιο. Ο μέσος όρος ηλικίας των εργατών του « μαμίσιου » εργοστασίου είναι κοντά στα 50 χρόνια. Σύντομα θα έχουν δικαίωμα σε πρόωρη συνταξιοδότηση.

Από το 2002, εμπνευσμένη από το μοντέλο της Toyota που βασίζεται στις υπεργολαβίες, η Ford κράτησε μόνο την κατασκευή της καρότσας στο δικό της εργοστάσιο και ανέθεσε τη συναρμολόγηση των καθισμάτων, του πίνακα ελέγχου, της πλαϊνής επένδυσης κλπ. σε τέσσερες μικρότερες εταιρείες που εγκαταστάθηκαν στο πίσω μέρος του εργοστασίου της.

Οι εργάτες εκεί πληρώνονται πολύ χειρότερα από τους της Ford (αν και με κάποιες κινητοποιήσεις τα τελευταία χρόνια είχαν καταφέρει να μειώσουν την απόσταση). Σε έναν τουλάχιστον από τους υπεργολάβους οι γυναίκες είναι το 60%. Και στους τέσσερις μαζί ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 30 χρόνια και το 70 – 75% είναι μετανάστες: Μαροκινοί κυρίως, αλλά και Ιταλοί και Έλληνες. 

Δυστυχώς κατά την επίσκεψή μας δεν είχαμε την τύχη να συναντήσουμε το Βελγοϊταλοέλληνα αγωνιστή συνδικαλιστή Salvatore Αλεξίου. Συναντήσαμε όμως εργάτριες που μπορεί να μη μιλούσαν (και πολύ καλά) γαλλικά, αλλά μιλούσαν ορισμένες φορές μεταξύ τους ιταλικά. Αυτά σε αντίθεση με τη Ford οπού μόνο το 5-10% είναι μετανάστες.

Μέσα στο κοντέινερ

Η Ford υπολόγιζε λοιπόν ότι οι γυναίκες και οι μετανάστες ως κλασσικές ευαίσθητες κατηγορίες της εργατικής τάξης δε θα αντιδρούσαν τόσο.

Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η απόφαση του κλεισίματος τον Οκτώβρη τα συνδικάτα έστησαν περιφρούρηση στην πύλη του εργοστασίου. Συνέχισαν να δουλεύουν αλλά μπλόκαραν την έξοδο των αυτοκινήτων από το εργοστάσιο.

Σε αυτά τα κοντέινερς βρίσκουν καταφύγιο από το κρύο οι εργάτες της περιφρούρησης

Μέχρι σήμερα 7.000 αυτοκίνητα έχουν μαζευτεί. Το 30-40% των Ford Mondeo, Galaxy και S-Max αυτών έχει ήδη πουληθεί. Αυτό είναι λοιπόν το νούμερο ένα διαπραγματευτικό όπλο των εργατών.

Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες αρνούνται να θέσουν ξεκάθαρους στόχους. Ένα τεράστιο πανό που κάλυψε το σήμα της Ford ωστόσο έδειξε τις προθέσεις των εργατών: « μισθοί μέχρι το 2020». Το Κόμμα Εργασίας Βελγίου (PTB) με 8% στη πόλη της Γκενκ και γερές ρίζες μέσα στα εργοστάσια ζυμώνει και το αίτημα της εθνικοποίησης, με σκοπό την παραγωγή οικολογικότερων και χρησιμότερων οχημάτων για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών στις μεταφορές.[5] Στο αίτημα αυτό συμφωνούν και όλες οι οργανώσεις της βελγικής κομμουνιστικής αριστεράς.[6]

Αφισάκι του PTB (PVDA στα ολλανδικά) μέσα στο κιόσκι της περιφρούρησης

Την ευθύνη και δικαιοδοσία ωστόσο να διαπραγματευτούν με την εταιρεία έχουν τα τρία μόνιμα στελέχη των συνδικάτων (σοσιαλιστικό, χριστιανικό και φιλελεύθερο) μεταλουργίας της πόλης. Αυτοί μαζί με την εταιρεία αποφάσισαν να οργανώσουν ένα δημοψήφισμα. Όχι για το σύνολο του «κοινωνικού σχεδίου» που θα συνοδεύσει το κλείσιμο του εργοσταστίου, αλλά για τους τρεις επόμενους μήνες.

Στους εργάτες δόθηκαν τρεις επιλογές:

«Ναι στην παραγωγή για 40 μέρες χιλίων οχημάτων η μέρα με πριμ 40% στο μισθό»
« Ναι στην παραγωγή για 42 μέρες 950 οχημάτων με πριμ 25%»
«Όχι»

Το ξεμπλοκάρισμα των 7.000 Mondeo, Galaxy και S-Max δεν περιλήφθηκε στη «συμφωνία». Αυτά θα μείνουν εκεί μέχρι τη διαπραγμάτευση του συνολικού σχεδίου. Με την παραγωγή όμως περίπου 40.000 νέων οχημάτων θα χάσουν τη διαπραγματευτική αξία τους (η συμφωνία περιλαμβάνει την απρόσκοπτη έξοδο τους από το εργοστάσιο). Επιπλέον υπάρχει ένας εξαιρετικά πονηρός όρος: αν έστω και μια μέρα η παραγωγή είναι κάτω από 1.000 ή 950 αυτοκίνητα οι εργάτες θα χάσουν τόσο το ημερήσιο όσο και το μηνιαίο μπόνους τους.[7]

προσβολή ή διαπίστωση?

Απορρίφθηκε το αίτημα των εκπροσώπων των εργατών στους υπεργολάβους να υπάρξει χωριστή καταμέτρηση σε αυτούς, οι οποίοι είχαν και το μεγαλύτερο πρόβλημα αφού η πρόωρη συνταξιοδότηση δεν υπάρχει σαν επιλογή γι’αυτούς.

Το δημοψήφισμα έβγαλε μια ισχνή πλειοψηφία του 53% υπέρ της «συμφωνίας» (7 Γενάρη). Οι εργάτες στους υπεργολάβους όμως καταγγέλλουν περίεργα φαινόμενα στη διαδικασία: H διαφορά ήταν 190 ψήφοι, αλλά 700 ψήφοι δεν έφτασαν ποτέ. Η διαδικασία έγινε δια αλληλογραφίας, αλλά πολλοί εργάτες μαρτυρούν ότι δεν έλαβαν ποτέ της ανάλογη επιστολή που έπρεπε να επιστρέψουν απαντημένη.[8]

Οι (οκτώ) εκλεγμένοι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των υπεργολάβων υποψιάζονται ότι οι εταιρεία θα παράξει τα οχήματα που χρειάζεται από το εργοστάσιο της Γκενκ και στη συνέχεια θα παρέχει μια πολύ κακή συμφωνία, πετώντας ειδικά αυτούς στο δρόμο με μια αποζημίωση της κακιάς ώρας και παραδίδοντας τους στο αδυνατισμένο από την τελευταία μεταρρύθμιση σύστημα επιδομάτων ανεργίας.[9]

Αποφάσισαν λοιπόν να φτιάξουν μια επιτροπή αγώνα (actiecomité / comité d’action) αποτελούμενη από τους ίδιους κι άλλους δέκα εργάτες με θέσεις κλειδιά στην παραγωγή που απολαμβάνουν του σεβασμού και της εμπιστοσύνης των εργατών.

Αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και κήρυξαν απεργία στην οποία βρίσκονται εδώ και 10 μέρες. Το « μαμίσιο » εργοστάσιο δε μπορεί να βγάλει Mondeo χωρίς αυτούς. Έβγαλε λίγα μόνο οχήματα με τα κομμάτια που είχε στοκ.

Ζητούν :

- ίδια αντιμετώπιση, ίδιους όρους με τους εργάτες της Ford
- κανένα όχημα, κομμάτι ή εξάρτημα να μη βγει από τα εργοστάσια μέχρι να υπάρξει μια συνολική συμφωνία για το μέλλον των εργατών
- να συμμετέχουν και οι ίδιοι στις διαπραγματεύσεις και όχι μόνο οι επαγγελματίες συνδικαλιστές όπως μέχρι τώρα
- τα πριμ να αναγράφονται σε απόλυτα ποσά και όχι σε ποσοστά
- να πληρωθούν οι μέρες της απεργίας

η πίσω πλευρά του εργοστασίου της Ford με τους υπεργολάβους

Από τις πρώτες μέρες, η αστυνομία έκανε την εμφάνιση της και κατέστρεψε τα οδοφράγματα που έφραζαν την πίσω πόρτα του εργοστασίου (14 Γενάρη). Τα επίσημα συνδικάτα αποφάσισαν να μην καλύψουν την απεργία και να επιμείνουν στην εφαρμογή της συμφωνίας. Γύρω στους 300 εργάτες ήταν μαζεμένοι στην πύλη. Μπροστά οι γυναίκες. Μια εργάτρια έβαλε το gungam style στο ραδιόφωνο τους αυτοκινήτου της. Οι εργάτριες άρχισαν να χορεύουν. Η αστυνομία αναγκάστηκε να αποχωρήσει.

Ασυνείδητα εκείνο το πρωί έπαιξα το παιχνίδι των αστικών media. Η μεγαλύτερη σε κυκλοφορία γαλλόφωνη εφημερίδα (La Dernière Heure) μετέδιδε ότι η αστυνομία διέλυσε την περιφρούρηση κι εγώ το κυκλοφορούσα στο facebook και το twitter σε στυλ «γαμώ την καταστολή μου». Δυστυχώς το ίδιο άρθρο κυκλοφορούσε και ο εκπρόσωπος τύπου του PTB, Raoul Hedebouw.[10] Δεν πρέπει ούτε στιγμή να τους εμπιστευόμαστε σε τίποτα. Η καταστολή δεν είχε περάσει και η πύλη του εργοστασίου δεν είχε ανοίξει στιγμή.

Ο εισαγγελέας είπε ότι την επόμενη φορά που θα έρθει η αστυνομία, όποιος εμποδίσει το άνοιγμα της πύλης θα λάβει πρόστιμο 1.000 ευρώ. Τα επίσημα συνδικάτα είπαν ότι δεν πρόκειται για δικό τους ζήτημα αλλά για διαφορά ανάμεσα στη Ford και συγκεκριμένα άτομα. Ακόμα και ο Χριστανοδημοκράτης δήμαρχος της Γκενκ αποδείχτηκε πιο προοδευτικός από αυτούς δηλώντας ότι η κανονική αστυνομία πάνω στην οποία έχει δικαιοδοσία δεν πρόκειται να ξαναπάει στο εργοστάσιο. Μπορεί όμως να σταλεί η Ομοσπονδιακή Αστυνομία (police fédérale), ένα ειδικό σώμα για το οποίο συχνά στις διαδηλωσεις ακούγεται το σύνθημα «police fédérale, milice du capital» (πολιτοφυλακή του κεφαλαίου).

Τα επίσημα συνδικάτα αρνήθηκαν επίσης να καταβάλουν την αποζημίωση απεργίας, από τα ισχυρά απεργιακά ταμεία που διαθέτουν. Για τα δεδομένα του Βελγίου είναι αρκετά ασυνήθιστο να κάνει κάποιος δέκα μέρες, χωρίς να λαμβάνει κανένα εισόδημα. Σύντομα θα ανοίξουν λογαριασμό για ενίσχυσή τους από το κοινό.

Το χειρότερο όμως δεν είναι αυτό. Το χειρότερο είναι ότι οι μόνιμοι των συνδικάτων βάζουν τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι σε όσους εκλεγμένους της Ford πάνε στην περιφρούρηση των εργατών στους υπεργολάβους και διατηρούν επαφές μαζί τους (οι απεργοί διαχέουν πληροφορίες και συζητούν και μέσω σελίδας facebook που έχουν φτιάξει). Τους απειλούν ακόμα και με αποκαθήλωση από τις επιτροπές στις οποίες μετέχουν. Ο εκπρόσωπος των εργατών Patrick Trusgnach που συναντήσαμε στην περιφρούρηση μας έλεγε ότι τα αφεντικά και την πολυεθνική ξέρουν πώς να την αντιμετωπίσουν. Αυτό που είναι το πιο αποκαρδιωτικό, άχαρο και απρόβλεπτο είναι πώς να αντιμετωπίσουν τους μόνιμους των συνδικάτων και να τους υποχρεώσουν να δράσουν υπέρ των συμφερόντων των εργατών και όχι της Ford.

To ρόλο της Ελένη Καταβάτη (αυτόκλητη εκπρόσώπος των απεργοσπαστών στη Ελληνική Χαλυβουργία). ) παίζει η Meryame Kitir εργάτρια, εκλεγμένη βουλευτής με το φλαμανδικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SP.a).

Οι απεργοί έχουν μεγάλη θέληση, ιδίως οι γυναίκες. Ενώ μας εξηγούσαν τι γίνεται και έπρεπε να περιμένουν και για να γίνει η μετάφραση (μόνιμη κατάσταση στο Βέλγιο) ξέφευγαν σε δικές τους ενθουσιώδεις συζητήσεις για το πώς πρέπει να οργανωθούν οι επιτροπές αγώνα. Και όσο αφορά τους απεργοσπάστες, φαίνεται να ξέρουν καλά τον αιώνιο και μοναδικό τρόπο αντιμετώπισής τους. Δύο εκλεγμένοι εκπρόσωποι αποχώρησαν από την επιτροπή αγώνα. Αν πλησιάσουν την πύλη μάλλον θα βρεθούν στο γειτονικό κανάλι-ασανσέρ πλοίων Αλμπέρ, να κοιτάνε ανάσκελα τα μπούνκερ που έχουν μείνει εκεί από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Η αντίσταση για τη Ford έρχεται από εκεί που δε την περίμενε: από τους μετανάστες, τις γυναίκες κι αυτούς με τα πιο επισφαλή συμβόλαια. Ενώ οι ακροδεξιοί έχουν καταδικάσει την απεργία και λένε ότι για όλα φταίει το γαλλόφωνο PS, οι άνθρωποι αυτοί δείχνουν ότι η Φλάνδρα δεν είναι μόνο ο καλπάζων εθνικισμός και ρατσισμός. Είναι και οι κοινοί αγώνες των ενωμένων ντόπιων και μεταναστών εργατών. Γιατί για όλους πατρίδα είναι εκεί που χύνουν τον ιδρώτα τους. Εκεί που μαθαίνουν γράμματα οι ίδιοι ή τα παιδιά τους. Δείχνουν ότι οι υπάρχει και η Φλάνδρα του θερμού καλωσορίσματος των γαλλόφωνων συντρόφων γιατί όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε, σε όλη την Ευρώπη: στο καζάνι της απέλπιδας λεηλατικής επίθεσης του κεφαλαίου.

Η αντίσταση των εργατών αυτών διαλύει την υποκριτική γκρίνια των συνδικαλιστικών ηγεσιών σχετικά με τη «δυσκολία να οργανώσουν τους εργαζόμενους σε υπεργολάβους». Ανοίγει επίσης ένα ρήγμα στο βελγικό συνδικαλιστικό κίνημα με πολλά τμήματα της FGTB/ABVV να ζητάν να στηριχτούν άμεσα οι απεργοί και να πληρωθούν από τα απεργιακά ταμεία.

Οι εργάτες στη Γκενκ είναι αποφασισμένοι να γράψουν μια καινούρια σελίδα στην ιστορία των εργατικών αγώνων του Λιμβούργου και να θυμήσουν την ιστορία αυτή. Αξίζει το μήνυμα τους να πάει παντού, όπως πήγε και των χαλυβουργών της Ελλάδας.

Ο χριστιανοδημοκράτης πρών πρωθυπουργός Dehaene, νυν ευρωβουλευτής και μέτοχος πολλών εταιρειών προς καύση

Η περιφρούρηση το Σάββατο το πρωί

H άλλη πύλη, άλλη μέρα

[1] Ο ουγγρικής καταγωγής ανθρακωρύχος Jan Latos είχε δολοφονηθεί τότε από χωροφύλακα που τον πυροβόλησαν στην πλάτη http://www.ptb.be/nieuws/artikel/le-40e-anniversaire-de-la-greve-des-charbonnages-limbourgeois-2.html
[2] « La fermeture de Ford Genk coûtera 0,3 pour cent du PIB à notre pays » – 9460 emplois passent à la trappe http://www.agoria.be/www.wsc/webextra/prg/izContentWeb?SessionLID=2&vUserID=999999&vWebSessionID=33667&ENewsID=87075&TopicID=8419&TopicList=8419&ComingFromResultTopic=1911

[3] Η κάλυψη της απόφασης από τη γαλλόφωνη τηλεόραση http://www.rtl.be/videos/video/420067.aspx
[4] Ford Genk: Une revendication équitable : salaire ou travail jusqu’en 2020 http://www.ptb.be/nieuws/artikel/ford-genk-une-revendication-equitable-salaire-ou-travail-jusquen-2020.html

[5] The PTB demands the seizure of Ford’s assets in Belgium http://www.fightbacknews.org/2012/10/24/workers-party-belgium-responds-plant-closing-demands-seizure-fords-assets-belgium
[6] Par example, le PSL et le Vonk (IMT): Belgium: Closure of Ford Plant – Nationalisation the Only Alternative to Mass Layoffs
[7] Ford Genk : « Le référendum révèle une radicalisation des ouvriers ». Entretien avec Erik Demeester http://www.avanti4.be/analyses/article/ford-genk-le

[8] Εδώ φωτογραφία του ψηφοδελτίου http://www.avanti4.be/analyses/article/ford-genk-le
[9] «Ford Genk : Un Comité d’Action pour garder le contrôle de la lutte» Interview avec Erik Demeester http://www.avanti4.be/analyses/article/ford-genk-un-comite
[10] Ford Genk : des travailleurs tentent d’empêcher le chargement de véhicules finis http://www.dhnet.be/infos/economie/article/421097/ford-genk-la-police-evacue-le-piquet-de-greve.html