Κάποτε ρώτησα τον Γκαρσία Μάρκες αν δεν ήταν πολύ δύσκολη η εποχή όταν μεγάλο μέρος της λατινοαμερικάνικης διανόησης έκοψε τους δεσμούς της με την Κουβανική Επανάσταση, και μόνο ο ίδιος και λίγοι ακόμα παρέμειναν φίλοι της.
Ο Γκάμπο απάντησε με μια θεωρία πολύ εκ βαθέων: «Για μένα, είπε, αυτό με την Κούβα ήταν πάντα μια υπόθεση της Καραϊβικής". Κατά τη γνώμη μου, αυτό ήθελε να πει ότι δεν είχε να κάνει με το μαρξισμό ή τις επαναστατικές θεωρίες, αλλά με τον αγώνα ενός λαού για την εθνική κυριαρχία και την κουλτούρα του απέναντι στην πολιορκία των δυνάμεων εισβολής.
Οι κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, που αγόρασαν τη Φλόριδα και λεηλάτησαν το Μεξικό, που άρπαξαν το Πουέρτο Ρίκο και χώρισαν τον Παναμά [1], θα είχαν προσαρτήσει και την Κούβα αν δεν ήταν πάντοτε τόσο ανένδοτη στην επαναστατικότητά της και τόσο στιβαρή στην αντίστασή της.Ήδη από τον καιρό του Μαρτί υπήρχε το υλικό που έκανε την Κούβα να λαχταρά τόσο πολύ την ανεξαρτησία της. Ο Γκαρσία Μάρκες, που γνωρίζει τα εγκλήματα του «καλού γείτονα» γιατί από παιδί ήξερε για τη σφαγή των εργατών στις μπανανοφυτίες στην πλατεία της Σιέναγα [2], κατάλαβε ότι ήταν ζωτικής σημασίας να κρατηθεί σε απόσταση η ηγεμονική δίψα της χώρας αυτής που σέβεται τόσο το νόμο μέσα στα σύνορά της και τον αγνοεί έξω απ’ αυτά.
Ό,τι αφορά τη Λατινική Αμερική είναι η ιστορία αυτής της «υγιεινής» έντασης ανάμεσα στις δυνάμεις του Βορρά. Εδώ και λίγο καιρό επισκέφτηκα στο βόρειο Μεξικό, στη Σιουδάδ Χουάρες, το Μουσείο της Επανάστασης. Τίποτα δε με εντυπωσίασε τόσο, περισσότερο και από το κρανίο μιας αγελάδας πάνω σε ένα τραπέζι κάτω από τον καυτό ήλιο της ερήμου, από μια φωτογραφία στην οποία η κοινότητα του Ελ Πάσο, στο Τέξας, κύριοι με ημίψηλα καπέλα και κυρίες με λουλουδάτα φορέματα και κρινολίνα, παρακολουθούσε από την όχθη του Ρίο Γκράντε, σαν σε πικνίκ, τη μάχη στην άλλη πλευρά των συνόρων, όπου άνδρες με μεγάλα καπέλα και διπλά πιστόλια ξεσηκώνονταν ενάντια στη δικτατορία. Η ζωντανή εικόνα μιας κοινωνίας της αφθονίας που διασκεδάζει με το θέαμα ξένων τραγωδιών, περιμένοντας τη στιγμή να μπει στη δράση για να επωφεληθεί από τα αποτελέσματα.
Ο καλύτερος τρόπος για να θαυμάσεις, να σεβαστείς και να τιμήσεις τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι να τις φοβάσαι, και να μην εμπλακείς σε διαμάχες μαζί τους. Γι’ αυτούς είμαστε άλλος κόσμος: πρώτες ύλες, άγρια ζούγκλα, μετανάστες, κυβερνήσεις που υποτάσσονται και υπογράφουν χωρίς πολλές απαιτήσεις τις συμβάσεις. Κι εδώ κανείς δεν τους αγαπά τόσο όσο αυτοί που επωφελούνται από αυτές τις συμβάσεις.
Πολλά μέσα ενημέρωσης της ηπείρου έχουν κάνει μεγάλη προσπάθεια να μετατρέψουν τους αμφισβητίες των Ηνωμένων Πολιτειών σε μεγάλους εσφαλμένους. Το έχουν επιχειρήσει με την Κούβα και πιο πρόσφατα με τη Βενεζουέλα, μέχρι του σημείου οι νικηφόρες εκλογές τους να είναι πάντα ύποπτες. Δεν έχει σημασία που στην Κολομβία εξαγοράζουν ψήφους και χειραγωγούνται ψηφοφόροι με υποσχέσεις ή απειλές: αυτή η δημοκρατία πάντα είναι υπεράνω υποψίας. Δεν έχει σημασία που οι παραστρατιωτικοί μέσα σε δέκα χρόνια έχουν «στο ενεργητικό τους» 200.000 νεκρούς σε σφαγές κάτω από κάθε τύπο βαρβαρότητας: η δημοκρατία της Κολομβίας συνεχίζει να είναι παραδειγματική, γιατί οι δυνάμεις της πλουτοκρατίας συνεχίζουν να κυβερνούν. Αλλά αν κάποιος είναι εχθρός, όχι των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά των καταχρήσεων του ιμπεριαλισμού, αυτό τον καθιστά υπόλογο για αναξιοπρέπεια.
Ένας από τους μεγάλους εχθρούς του ιμπεριαλισμού είναι ο Ούγκο Τσάβες. Γι’ αυτό, παρόλο που κανείς δεν μπορεί να του αποδώσει εγκλήματα όπως αυτά που κηλιδώνουν τα χέρια πολλών δυνάμεων στον κόσμο, για πολλούς αναλυτές και μέσα ενημέρωσης είναι δικτάτορας και τύραννος. Εγώ πιστεύω ότι είναι ένας μεγάλος άνδρας, που έχει αγαπήσει το λαό του, και που έχει επιδιώξει να ανοίξει δρόμο σε λίγη δικαιοσύνη σε μια ήπειρο σκανδαλωδώς άδικη. Γι’ αυτό έχει υπάρξει σκληρός με τα παλιά αφεντικά της χώρας και αυτό δεν του το συγχωρούν. Ωστόσο θα του το συγχωρήσουν, όταν καταλάβουν ότι όλα όσα γίνονται για τους υπανάπτυκτους λαούς αργά ή γρήγορα θα καρποφορήσουν σε κοινωνίες περισσότερο συμφιλιωμένες με τον εαυτό τους.
Ένας φίλος με είπε εδώ και λίγο καιρό ότι ένας άνθρωπος που έχει επανεκλεγεί τρεις φορές είναι εχθρός της ελευθερίας. Δε συμμερίζομαι αυτή την περιοριστική ιδέα της δημοκρατίας. Η βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας, η οποία δεν εκλέχτηκε ποτέ, πέρασε 60 χρόνια, με άλλα λόγια όλη την παγκόσμια ιστορία για μας, ως ηγεμόνας της χώρας της, και δε βλέπω κανέναν να διαμαρτύρεται γι’ αυτή την «κατάχρηση εξουσίας». Στην Κολομβία εδώ και διακόσια χρόνια εκλέγουμε ξανά και ξανά με τον ίδιο τρόπο διαφορετικά πρόσωπα αλλά με την ίδια ακριβώς πολιτική. Ο μοναδικός κάπως διαφορετικός ήταν ο Άλβαρο Ουρίβε, μόνο επειδή ήταν λίγο χειρότερος. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι οι άνθρωποι αλλά οι ιδέες που κυβερνούν, και την Κολομβία την κυβερνούν οι ίδιες ιδέες από τις αρχές του 19ου αιώνα, και η καταστροφική συνέπεια φαίνεται απ’ όλες τις πλευρές.
Αν ήταν απαραίτητο να προκηρυχθούν νέες εκλογές, το πιο πιθανό είναι τα ποσοστά υπέρ του Τσάβες να ήταν μεγαλύτερα από τις προηγούμενες εκλογές, παρόλο που αυτές έλαβαν χώρα δίχως την παρουσία του [3].
Και ίσως δούμε το πέρασμα του Τσάβες από την ιστορία στη μυθολογία, στη μυθιστορηματική λατινοαμερικάνικη μυθολογία, της οποίας αποτελούν κομμάτι εξίσου η Μαρία Λιόνσα και ο Χοσέ Γκρεγκόριο Ερνάντες, ο Ρούμπεν Νταρίο και ο Χοσέ Μαρτί, ο Κάρλος Γκαρντέλ και η Εύα Περόν, ο Μαρτίν Φιέρο και ο Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν, ο Σιμόν Μπολίβαρ και ο Τουπάκ Αμάρου, η Φρίντα Κάλο και ο Πάμπλο Νερούδα, ο Ελόυ Αλφάρο και ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, ο Τσε Γκεβάρα και ο Εμιλιάνο Ζαπάτα, ο Βάργκας Βίλα και ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Μπενίτο Χουάρες και ο Μορασάν, ο Πέδρο Πάραμο και ο Αουρελιάνο Μπουενδία [4].
Μια μυθολογία από την οποία παραμένουν ζωντανοί μόνο ο Φιντέλ Κάστρο και ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες.
Σημειώσεις του μεταφραστή:
[1] Εννοεί από την Κολομβία το 1903 επί κυβερνήσεως Θίοντορ Ρούσβελτ, με προφανή σκοπό να πάρουν οι ΗΠΑ τον έλεγχο της υπό κατασκευή διώρυγας.
[2] Ο Μάρκες περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο την ιστορία στα «Εκατό Χρόνια Μοναξιά», αν και δεν την είχε ζήσει ο ίδιος. Στην αυτοβιογραφία του λέει ότι την άκουσε από τον παππού του, συνταγματάρχη Νικολάς Μάρκες.
[3] Εννοεί στις εκλογές των κυβερνητών των πολιτειών το Δεκέμβριο, όπου σάρωσε το κόμμα του Τσάβες κερδίζοντας σε 20 από τις 23 πολιτείες της χώρας.
[4] Θρυλικά πρόσωπα της ιστορίας της Λατινικής Αμερικής, κάποια από αυτά πραγματικά, από τους χώρους της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών, και κάποια φανταστικά, όπως ο Πέδρο Πάραμο, πρωταγωνιστής του εμβληματικού ομώνυμου μυθιστορήματος του Χουάν Ρούλφο, και ο Αουρελιάνο Μπουενδία, χαρακτήρας των «Εκατό Χρόνων Μοναξιά» εμπνευσμένος από τον παππού του συγγραφέα.
[1] Εννοεί από την Κολομβία το 1903 επί κυβερνήσεως Θίοντορ Ρούσβελτ, με προφανή σκοπό να πάρουν οι ΗΠΑ τον έλεγχο της υπό κατασκευή διώρυγας.
[2] Ο Μάρκες περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο την ιστορία στα «Εκατό Χρόνια Μοναξιά», αν και δεν την είχε ζήσει ο ίδιος. Στην αυτοβιογραφία του λέει ότι την άκουσε από τον παππού του, συνταγματάρχη Νικολάς Μάρκες.
[3] Εννοεί στις εκλογές των κυβερνητών των πολιτειών το Δεκέμβριο, όπου σάρωσε το κόμμα του Τσάβες κερδίζοντας σε 20 από τις 23 πολιτείες της χώρας.
[4] Θρυλικά πρόσωπα της ιστορίας της Λατινικής Αμερικής, κάποια από αυτά πραγματικά, από τους χώρους της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών, και κάποια φανταστικά, όπως ο Πέδρο Πάραμο, πρωταγωνιστής του εμβληματικού ομώνυμου μυθιστορήματος του Χουάν Ρούλφο, και ο Αουρελιάνο Μπουενδία, χαρακτήρας των «Εκατό Χρόνων Μοναξιά» εμπνευσμένος από τον παππού του συγγραφέα.
Πηγή: Prensa Rebelde
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου