Μπάτσοι προβοκάτορες: Μια διεθνής πρακτική εναντίον των διαδηλωτών

Αναδημοσίευση από τη ΓΑΛΑΡΙΑ

Ένα ενδιαφέρον άρθρο από τον Ριζοσπάστη (αναδημοσιεύεται στο τέλος του παρόντος), σχετικά με τους προβοκάτορες-συνεργάτες των κατασταλτικών μηχανισμών, θυμίζει αυτά που συζητιούνταν σε επίπεδο Ε.Ε. για τον αποτελεσματικό έλεγχο των μαζικών κοινωνικών εκδηλώσεων πριν αρκετά χρόνια.

Το ενδιαφέρον έγκειται στις νομικές αβάντες που έχουν δημιουργηθεί ώστε οι προβοκάτορες να μην τιμωρούνται όταν διαπράττουν παράνομες πράξεις, ακόμα κι αν πρωτοστατούν σε αυτές.

Η νομική βάση-προαπαίτηση για κάτι τέτοιο είναι το έγκλημα να θεωρείται ότι “επρόκειτο να συντελεστεί ούτως ή άλλως από άλλους“. Με άλλα λόγια, αν σε ένα πλήθος που π.χ. σπάει μία τζαμαρία κάποιας τράπεζας, υπάρχουν “βαλτοί” οι οποίοι σπάνε κι αυτοί τότε αυτοί ως “συμμετέχοντες σε κάτι το οποίο θα γινόταν ούτως ή άλλως” δεν ευθύνονται και απαλλάσσονται.


Βέβαια, επειδή το πλήθος-μάζα σε στιγμές αναταραχής συμπεριφέρεται βάσει ιδιαίτερων φυσικών νόμων, είναι πολύ λεπτό -ίσως και αδύνατο- να καθορίσει κανείς το πότε κάποιος τέτοιου είδους “συμμετέχον-χαφιές” αποτελεί έναν “συνοδευτικό” παράγοντα μίας πράξης κι όχι τον “πυροδοτικό” παράγοντά της.

Αν για παράδειγμα μια ομάδα χαφιέδων με συντονισμένες ενέργειες καταστεί, μία δεδομένη στιγμή, κρίσιμη μάζα σε ένα χώρο τότε μπορεί αν ορίσει τον “στόχο” και τον “τύπο” της δράσης για το πλήθος (π.χ. να ξεκινήσει να πετάει πέτρες στους αστυνομικούς η να προκαλεί καταστροφές). Ο δε κόσμος μπορεί εύκολα να συνεχίσει να κάνει το ίδιο. Η αναμενόμενη αντίδραση των αστυνομικών στο συγκεκριμένο παράδειγμα θα μπορούσε να “πείσει” και τους πιο δύσπιστους και ειρηνικούς ότι “τώρα έχουμε πόλεμο, πιάσε μια πέτρα και ξεκίνα!“.

• Τι είναι αυτό που απαλλάσσει κάποιον και τον διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους στην τέλεση μίας -ας πούμε- παράνομης πράξης;
• Και κατά δεύτερον, πως και ποιος ορίζει με ξεκάθαρο/αντικειμενικό τρόπο το “τι ήταν να γίνει ούτως ή άλλως”;
• Πως μπορεί να εξασφαλιστεί ότι οι βαλτοί δεν επηρεάζουν τη σκληρότητα/διάρκεια/έκταση μίας αντίδρασης;

Τρία ρητορικά ερωτήματα που δείχνουν και το έωλο νομικό στήριγμα του διαχωρισμού των χαφιέδων στην τέλεση παράνομων πράξεων.

Αν κάποιοι διαδηλωτές αποφασίσουν να σπάσουν μία βιτρίνα τράπεζας (ας δεχτούμε ότι θα το έκαναν χωρίς την “πυροδότηση” ενός προβοκάτορα) και ο προβοκάτορας τους πει “μάγκες… μήπως να της βάλουμε και φώκο;” και να πρωτοστατήσει σε αυτό, τότε πως μπορεί να ερμηνευτεί η δράση του αυτή βάσει του ειδικού προνομιακού καθεστώτος;
.

Παραδείγματα

Για το τέλος, εκτός του άρθρου του Ριζοσπάστη, δείτε δύο σχετικά περιστατικά που έρχονται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

1. Ο Jake Ferguson, ένας ηρωινομανής με μπλεξίματα με τη δικαιοσύνη, επιλέχτηκε να είναι ο “κοριός” του FBI στην ριζοσπαστική οικολογική οργάνωση ELF (Earth Liberation Front [*] [*]). Μέρος της δράσης του ήταν να ηγείται διαφόρων εμπρησμών. Για αυτή του την συμμετοχή, πρώτον απαλλάχτηκε από τα αρχικά ντράβαλα με τα ναρκωτικά, και για τους εμπρησμούς έλαβε ποινή με αναστολή η οποία δεν είχε καμία σχέση με τις ποινές που αντιμετώπισαν τα υπόλοιπα μέλη [*] [*]. Διάφοροι αξιωματούχοι τον έχουν αποκαλέσει και ΗΡΩΑ για τη δράση του, η οποία συνέβαλε ώστε να διεισδύσουν οι αρχές στην οργάνωση αυτή. Τελικά, τα ναρκωτικά τον φέρανε πάλι αντιμέτωπο με τη δικαιοσύνη [*]. Η ιστορία λέει με άλλα λόγια, πως άνθρωποι που είναι “στριμωγμένοι” και είναι δεκτικοί να κάνουν οτιδήποτε για να γλιτώσουν, μπορούν να γίνουν η αιχμή για καταστολή και με διάφορα νομικά εκτρώματα να απολαμβάνουν ειδική αντιμετώπιση από τις αρχές.

2. Ένα διάσημο περιστατικό από το Μοντεμπέλο του Κεμπέκ στον Καναδά. Σε ειρηνική διαδήλωση, κατά τη διάρκεια της Συνδιάσκεψης ηγετών της Β. Αμερικής, αστυνομικοί μασκαρεμένοι αστυνομικοί με πέτρες και διάφορα αξεσουάρ παρείσφρησαν στις γραμμές των διαδηλωτών περιμένοντας εντολές για να “συμμετέχουν” κι αυτοί σε πράξεις που “ούτως ή άλλως θα διέπρατταν οι διαδηλωτές”. Το γεγονός αποδέχθηκε με ανακοίνωσή η αστυνομία, ενώ οι εμπλεκόμενοι αστυνομικοί δεν τιμωρήθηκαν ποτέ (βλ. 2ο βίντεο).

.

3. Σε διαδήλωση των Ισπανών “αγανακτισμένων” αποκαλύφθηκαν και απομονώθηκαν αρκετοί χαφιέδες-προβοκάτορες-συμμετέχοντες.
.

Έτσι κατασκευάζουν τους προβοκάτορες

Το αποκαλυπτικό δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη» που παρουσίασε στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ

Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» με το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, την Κυριακή 8/9/2002

Στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ μοιράστηκε στους δημοσιογράφους γραπτό κείμενο, το οποίο αναπαράγει αποκλειστικό ρεπορτάζ που δημοσίευσε ο «Ριζοσπάστης» στο κυριακάτικο φύλλο στις 8/9/2002 και στη συνέχεια στις 10/9/2002. Το ίδιο κείμενο κατατέθηκε αργότερα και στα πρακτικά της Βουλής, κατά τη διάρκεια παρέμβασης της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για το ίδιο θέμα.

Το ρεπορτάζ αποκάλυπτε απόρρητο έγγραφο της EUROPOL με την ονομασία «Ευρωπαϊκές Βέλτιστες Πρακτικές για το Χειρισμό των Πληροφοριοδοτών» και το οποίο εύστοχα χαρακτηρίστηκε στο δημοσίευμα ως «το Εγκόλπιο του προβοκάτορα». Πρόκειται για έγγραφο που συντάχθηκε στις 22 Μάρτη του 2002, μετά από συνάντηση εκπροσώπων των κυβερνήσεων των 15 (τότε) κρατών – μελών της ΕΕ, προφανώς και με τη συμμετοχή εκπροσώπου της ελληνικής κυβέρνησης.

Με το έγγραφο δίνεται κατεύθυνση για την «ενιαιοποίηση» και το συντονισμό των κρατών – μελών της ΕΕ, όσον αφορά στον τρόπο που χειρίζονται τους πληροφοριοδότες των κατασταλτικών μηχανισμών και γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο σκέλος της κατασκευής χαφιέδων και προβοκατόρων. Στο έγγραφο φαίνεται με ποιο τρόπο «νομιμοποιείται» η κατασκευή χαφιέδων και προβοκατόρων, καθώς αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «πληροφοριοδότης είναι ένα άτομο το οποίο αποτελεί αντικείμενο εμπιστευτικού χειρισμού και το οποίο παρέχει πληροφορίες και/ή παρέχει συνδρομή στις αρμόδιες Αρχές».

Παρακάτω, ο ορισμός που δίνεται για το λεγόμενο «συμμετέχοντα πληροφοριοδότη» είναι η καθαρή περίπτωση του προβοκάτορα: «Ενας συμμετέχων πληροφοριοδότης είναι ένας πληροφοριοδότης, ο οποίος με την έγκριση μιας καθορισμένης εξουσιοδοτούσας Αρχής, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία ή τις κατευθυντήριες γραμμές, επιτρέπεται να συμμετάσχει σε ένα έγκλημα, το οποίο άλλοι ήδη προτίθενται να διαπράξουν».

Στο ερώτημα γιατί δε συλλαμβάνονται οι προβοκάτορες, απάντηση δίνει το ίδιο το έγγραφο της EUROPOL: «Αν διαπράττει έγκλημα ενώ είναι πληροφοριοδότης θα υπόκειται σε σύλληψη, εκτός αν έχει δοθεί σ’ αυτόν καθεστώς συμμετέχοντος πληροφοριοδότη (δηλαδή του προβοκάτορα) και παραμένει εντός των προσδιορισμένων ορίων (δηλαδή δεν κάνει τα δικά του και καεί)». 

Χαφιέδες με προσόντα και αμοιβή

Η οργάνωση των πολυπλόκαμων κατασταλτικών μηχανισμών και η στρατολόγηση χαφιέδων και προβοκατόρων έχει προχωρήσει σε τέτοιο σημείο, ώστε στο έγγραφο της EUROPOL να καταγράφονται εκπληκτικές λεπτομέρειες για «πρότυπα ακεραιότητας» και τους «χρυσούς κανόνες, από την τήρηση των οποίων εξαρτάται η επιτυχημένη χρήση των πληροφοριοδοτών». Συστήνεται μάλιστα ότι «η οργανωμένη διαχείριση των Πληροφοριοδοτών απαιτεί την παροχή ανταμοιβών».

Μάλιστα, επειδή, τίποτα δε γίνεται με το αζημίωτο, στις αρμοδιότητες του «Χειριστή» (πρόκειται για έναν εκπαιδευμένο αξιωματικό, ο οποίος «έχει την ευθύνη για την καθημερινή επαφή με έναν πληροφοριοδότη και την αρχική αξιολόγηση των πληροφοριών, που παρέχονται σε αυτόν από τον Πληροφοριοδότη»), είναι να εκτιμά «την κατάλληλη ανταμοιβή του Πληροφοριοδότη για τις προσπάθειές του», πέραν βεβαίως ότι πρέπει να «διασφαλίζει ότι ο Πληροφοριοδότης (…) συμμορφώνεται κάθε στιγμή με τις παραμέτρους που ορίστηκαν με την ανάθεση του έργου», αλλά και να «εντοπίζει ευκαιρίες για στρατολόγηση Πληροφοριοδοτών»!

Παράλληλα, προβλέπεται ότι «στην περίπτωση νεαρών ο ένας εκ των Χειριστών πρέπει να είναι του ίδιου φύλου με τον Πληροφοριοδότη», καθώς και ότι «οι Ελεγκτές πρέπει να συναντούν τους Πληροφοριοδότες, για τους οποίους είναι υπεύθυνοι, σε τουλάχιστον ετήσια βάση». Ακόμα, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της EUROPOL, πρέπει «κάθε Αστυνομική δύναμη/Υπηρεσία να διατηρεί ένα Εθνικό Αρχείο Πληροφοριοδοτών (…) να διατηρεί και έναν εθνικό και έναν τοπικό φάκελο (αρχείο), για κάθε Πληροφοριοδότη», όπου, εκτός των άλλων, θα πρέπει να τηρούνται «καταχωρίσεις της δραστηριότητας και της ανταμοιβής, καθώς και επιχειρησιακά θέματα».

Μεταξύ άλλων, στο αρχείο Πληροφοριοδοτών θα πρέπει να καταγράφεται: «Το ψευδώνυμο του Πληροφοριοδότη», «επαρκείς λεπτομέρειες αναγνώρισης (των) χαρακτηριστικών (του)» και «καταγραφή των συλλήψεων του Πληροφοριοδότη».

.

«Διείσδυση» αστυνομικών με κουκούλες

Πέρα από την κατασκευή χαφιέδων, οι μηχανισμοί καταστολής, σύμφωνα και με την επίσημη νομοθεσία, αξιοποιούν τη μορφή της «αστυνομικής διείσδυσης». Στο όνομα της καταστολής «έκνομων ενεργειών» «κουκουλοφόροι» αστυνομικοί αναλαμβάνουν δράση και στις διαδηλώσεις. Πρόκειται για κανονικούς αστυνομικούς της Ασφάλειας, οι οποίοι πραγματοποιούν τις λεγόμενες «διεισδύσεις» και έχουν υπηρεσιακή αποστολή να παίζουν το ρόλο προβοκάτορα σε διατεταγμένη και «νόμιμη» υπηρεσία, υποτίθεται για να συλλάβουν τους πραγματικούς «εγκληματίες». Στην πράξη, δεν έχουν συλλάβει σχεδόν κανέναν τόσα χρόνια τώρα.

Οι διεισδύσεις χρησιμοποιούνται ευρέως – επίσημα και «νόμιμα» – στα εγκλήματα σχετικά με τα ναρκωτικά (αστυνομικοί με ανάλογη συμπεριφορά και περιβολή παριστάνουν τους χρήστες ή τα βαποράκια), στα εγκλήματα της λεγόμενης τρομοκρατίας και στις διαδηλώσεις. Ενώ στις δύο πρώτες περιπτώσεις το παραδέχονται, γιατί κρίνουν ότι έχουν την υποστήριξη της κοινής γνώμης, για τις διαδηλώσεις το παραδέχονται σπάνια.