Αλληλεγγύη, όχι φιλανθρωπία!

Το παρόν κείμενο μας στάλθηκε με αφορμή την προ ολίγων ημερών αναδημοσίευση του κειμένου " Aριστερά ή φιλανθρωπία; "

kokkinostupos

Διαβάζοντας το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Κόκκινου Τύπου δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω σε πολλά κομμάτια της ανάλυσης. Παρόλα αυτά, το παρόν άρθρο γράφεται ως απάντηση. Και αυτό, γιατί ο φίλος κάνει κάποιες γενικεύσεις και συνθέσεις ανόμοιων πραγμάτων, οι οποίες θα πρέπει να ξεκαθαριστούν.

Καλώς η κακώς, η λέξη αλληλεγγύη βγήκε από τα συρτάρια του υποσυνήδειτου της κοινωνίας για άλλη μια φορά, ως απάντηση στην εξαθλίωση της κρίσης. Παντού στην χώρα, κινήσεις αλληλεγγύης φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, με διαφορετικούς σκοπούς και διαφορετικό λόγο. Ξεκινώντας από το «να θρέψουμε τους φτωχούς» και φτάνοντας ως την σύνδεση της κοινωνικής αλληλεγγύης με την ανατροπή του οικονομικού και πολιτικού συστήματος, ένα είναι σίγουρο: ότι η αλληλεγγύη σαν λέξη εισβάλλει βίαια στην καθημερινότητα μας.

Ο συγγραφέας του κειμένου κάνει μια γενίκευση η οποία είναι λογική και δυστυχώς, υπάρχει και σε πολλά κομμάτια της κοινωνίας. Συγχέει την αλληλλεγγύη με την φιλανθρωπία. Η ταυτοποίηση κατά κάποιο τρόπο των δύο αυτών εννοιών εξαρτάται από τον σκοπό και την χρήση της αλληλεγγύης. Έχει δίκιο ο συγγραφέας, να αναφέρεται στην αστική τάξη και τις επίμονες εκκλήσεις για αλληλεγγύη – φιλανθρωπία. Η γενική αρχή που χρησιμοποιούν «να βοηθήσουμε τους φτωχούς συνανθρώπους μας», είναι μια αισχρή υποκρισία, ειδικά όταν οι λέξεις αυτές βγαίνουν από το στόμα ανθρώπων που συσσωρεύουν εκατομμύρια ακριβώς επειδή εκμεταλλέυονται και προκαλούν την εξαθλίωση που δημιουργεί το φαινόμενο των «φτωχών συνανθρώπων» μας.  Και το κέρδος τους για αυτές τις αθλιότητες δεν είναι μόνο η επουράνια ανταμοιβή, αλλά και η επίγεια πολιτική και κοινωνική κερδοφορία, με την αναγνώριση που φέρνει η φιλανθρωπία και το ρίξιμο της κουρτίνας μεταξύ της λαμπρής τους φιλανθρωπίας και της στυγνής εκμεταλλεύσης που είναι προυπόθεση για την ίδια την υπαρξή τους.

Η αλληλεγγύη όμως στο σήμερα δεν μπορεί να είναι φιλανθρωπία. Δεν έχει αυτό το νόημα. Η πραγματική αλληλεγγύη που ήδη αναπτύσσεται και που πρέπει να εξαπλωθεί είναι αναπόσπαστο κομμάτι κάθε κινήματος ανατροπής. Καλώς κάνει ο συγγραφέας την αναφορά στο ΕΑΜ, και δεν έχει άδικο. Κανείς όμως δεν ισχυρίζεται ότι με το να φτιαχτούν συσσίτια πχ θα φύγει η τροϊκα. Κάτι τέτοιο, πέραν του γεγονότος ότι είναι απλά χαζό, αγγίζει την σφαίρα της φιλανθρωπίας. Η πραγματική αλληλεγγύη, η πολιτική αλληλεγγύη, ορίζεται και από την αυτοοργάνωση των εγχειρημάτων, την δημοκρατία των διαδικασιών, την ισότητα των μελών, την ανυπαρξία των διακρίσεων. Για να το απλουστεύσω λίγο, όταν κάποιος μιλά για αλληλεγγύη, δεν μιλά μόνο για το συσσίτιο, αλλά για την προσπάθεια αυτοοργάνωσης της κοινωνίας σε αντίθεση με την απάθεια που προβάλλεται από παντού, της δυνατότητας της να λειτουργεί και να δρα συλλογικά σε αντίθεση με τον ατομισμό που είναι κυρίαρχη αξία της εποχής μας. Δηλαδή, σκοπός δεν είναι ( η δεν θα πρέπει να είναι) η βοήθεια των αδυνάτων και μόνο, αλλά η οργάνωση της κοινωνίας στην απόκρουση αρχικά των συνεπειών της κρίσης, ενώ ταυτόχρονα μέσα από αυτές τις διαδικασίες να μπαίνουν ζητήματα άμεσης δημοκρατίας, ισότητας και συλλογικότητας ως βάσεις για οποιονδήποτε ανατρεπτικό αγώνα αλλά και ως προτάγματα για το μέλλον.

Η δημιουργία τέτοιων μορφών αλληλεγγύης έχει πολλαπλούς σκοπούς. Σε αρχικό στάδιο, οι δράσεις αυτές στέλνουν ξεκάθαρο μήνυμα: κανένας μόνος του, όλοι μαζί θα επιβιώσουμε. Η ενδυνάμωση τους όμως δεν μπορεί να μείνει μόνο σε αυτό το επίπεδο. Μέσα από την αυτοοργάνωση και την επιτυχία των κινημάτων αυτών θα προκύψουν ιδέες, συζητήσεις, αντιστάσεις, μορφές αγώνα και πάλης, προτάσεις για το αύριο. Για ένα κίνημα που ως σκοπό έχει την ανατροπή της παρούσας πολιτικής και την δημιουργία κάτι καινούργιου, η πολιτική αλληλεγγύη δρα ως κόλλα τεράστιων κομματιών της κοινωνίας που αντιμετωπίζουν πλέον πρόβλημα επιβίωσης. Όχι για να τους δώσει λύσεις σε αυτό το πρόβλημα (αυτό είναι η φιλανθρωπία), αλλά για να διδάξει συλλογική δράση, συνύπαρξή και να ανοίξει νέους δρόμους στο σημερινό τοπίο που οι ελπίδες για το μέλλον εξανεμίζονται η μία μετά την άλλη. Σίγουρα δεν μπορεί βέβαια να μείνει εκεί, και δεν θα μείνει. Άνθρωποι που καταφέρνουν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο και να αλλάξουν την καθημερινότητα τους όλοι μαζί, δεν θα αρκεστούν μόνο σε αυτό.

Πέραν όμως των συσσιτίων και γενικά των μορφών ας πούμε επιβίωσης, η αλληλεγγύη καθημερινά αποδεικνύεται ατσάλινη ασπίδα ενάντια στις επιθέσεις που δεχόμαστε καθημερινά. Ας πάρουμε ως απλό παράδειγμα την Κερατέα, που τα τελευταία χρόνια ήταν ίσως το μόνο κίνημα που κατάφερε να επιτύχει μια μεγάλη και ταπεινωτική νίκη ενάντια στο κράτος και το κεφάλαιο. Αυτό έγινε κατά την γνώμη μου για δύο λόγους: ο αρχικός ήταν ο ανυποχώρητος αγώνας των κατοίκων, που δεν καταδέχτηκαν να μπουν σε πολιτικά κομπρεμί και σε διαμαρτυρίες, αλλά αντιστάθηκαν έως το τέλος με κάθε δυνατό μέσο. Αυτό όμως ήταν σε τοπικό επίπεδο. Δεύτερο κύριο χαρακτηριστικό αυτής της νίκης ήταν το τρομακτικό κίνημα αλληλεγγύης που αναπτύχθηκε σε ολόκληρη την χώρα. Το κίνημα αυτό, από την μία στήριζε τον αγώνα των κατοίκων, δείχνοντας τους ότι δεν είναι μόνοι σε αυτή την μάχη. Από την άλλη, τους προστάτεψε αποτελεσματικά απέναντι στην φυσική και μιντιακή καταστολή, με δράσεις και ενημερώσεις παντού που δημοσιοποιούσαν κάθε βήμα του αγώνα στην κοινωνία. Έτσι μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας συντάχθηκαν με τους κατοίκους, δημιουργώντας στο κράτος ένα άλυτο πρόβλημα. Όποιαδήποτε προσπάθεια τους να χτυπήσουν την Κερατέα κατέληγε σε ακόμα ισχυρότερη αλληλεγγύη και σε τεράστιο πολιτικό κόστος, τέτοιο που να τους φέρει σε ένα αδιέξοδο και σε μία υποχώρηση, την οποία ακόμα και αν προσπάθησαν να την εμφανίσουν σαν συνδιαλλαγή, καταγράφηκε στην συλλογική μνήμη της κοινωνίας σαν νίκη των κατοίκων ενάντια στο κράτος.

Η αλληλεγγύη δεν είναι φιλανθρωπία. Είναι τακτική για δράση στο τώρα και πρόταση για την κοινωνία στο μέλλον. Σε μια κοινωνία που στερείται τα πάντα, οι συλλογικές δράσεις δεν είναι απλά μια λύση, είναι ένα εργαλείο αντεπίθεσης και αντίστασης. Αυτό το έχει καταλάβει το οικονομικοπολιτικό σύστημα και οι εκπρόσωποι του, και αυτό είναι που φοβούνται περισσότερο. Καμία απεργία η κατάληψη δεν τους φοβίζει γιατί αν δεν στηρίζεται από την αλληλεγγύη της κοινωνίας, σε λίγες μέρες θα έχει αποσιωποιηθεί, απομονωθεί και στιγματιστεί πολιτικά. Και στο ζήτημα της αλληλεγγύης, η δυναμική που μπορεί να αναπτύξει στην κοινωνία τους τρομάζει. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο ο Σαμαράς, ο Παπανδρέου και ένα σωρό άλλοι χρησιμοποιούν αυτή την λέξη: για να την βρωμίσουν. Να την καταστήσουν κενή νοήματος, η να την ταυτίσουν με την φιλανθρωπία. Να της στερήσουν όλο το πολιτικό και εξεγερτικό της περιεχόμενο, να την κάνουν ακίνδυνη, στην σφαίρα του οίκτου και όχι της εξέγερσης. Σε μια κοινωνία που καταστρέφεται και στρέφεται προς επικίνδυνες απόψεις, δεν μπορούμε να ανάγουμε τα πάντα στο μέλλον, ούτε να στρεφόμαστε συνεχώς σε παραδοσιακές λύσεις που αν μη τι άλλο, θα μας δώσουν ψευδαισθήσεις ισχυροποίησης, όπως είναι οι εκλογές η οι μονοήμερες απεργίες. Η δράση πρέπει να είναι καθημερινή, παντού, σε όλα τα επίπεδα. Να διδάσκει συλλογικότητα και αντίσταση με το παράδειγμα και με την οργάνωση, όχι με την προκήρυξη και τα μεγάλα λόγια μόνο.  Έστω και αργοπορημένα, η κοινωνία μπορεί να δώσει τις απαντήσεις της. Ας το τολμήσουμε.

http://withoutreasonorrhyme.wordpress.com/