Εμείς και τα μυστήρια - Μερικές πρώτες σκέψεις για την πλατεία Συντάγματος

Η αμηχανία ως μορφή της μη- κατανόησης

του Κώστα Σβόλη

Είναι φανερό ότι ο ευρύτερος ελευθεριακός αντικαπιταλιστικός χώρος δεν έχει εκείνα τα θεωρητικά εργαλεία που θα του επιτρέψουν να κατανοήσει τη γίνεται εδώ και  8 μέρες στην πλ. Συντάγματος, όπως επίσης δεν έχει και εκείνα τα αισθητήρια όργανα που θα του επιτρέπανε να ενεργοποιήσει τα όποια θεωρητικά εργαλεία έχει (εάν έχει) στην διάθεση του.

Όταν λοιπόν μιλάω για θεωρητικά εργαλεία αναφέρομαι στην διαλεκτική, την κατανόηση των αντιφάσεων και των αντιθέσεων (και την διαφορά που έχουν μεταξύ τους), τα πυκνώματα και τα αραιώματα του ιστορικού χρόνου, τις ασυνέχειες και τις τομές που παρουσιάζει η πολιτική δράση του πλήθους, την μη γραμμική σχέση που έχει η ίδια η κίνηση της ιστορίας, την μη άμεση αντανάκλαση της δράσης και της αντίδρασης.

Ας προσπαθήσουμε να δώσουμε μερικές απαντήσεις. Καταρχάς είναι φανερό ότι πλέον για την πλειοψηφία του πληθυσμού δεν υπάρχει πια κανένα φως στο τούνελ της μνημονικής πολιτικής. Τα μέτρα τα διαδέχονται νέα μέτρα που προαναγγέλλουν  νέα μέτρα.  Η συγκυρία του καλέσματος στην πλατεία Συντάγματος με την δημοσιοποίηση των μέτρων του μεσοπρόθεσμου προγράμματος ήταν ένας λόγος της μαζικής παρουσίας του κόσμου στις συγκεντρώσεις, την στιγμή μάλιστα που ούτε η συνδικαλιστική γραφειοκρατία, τα πρωτοβάθμια σωματεία, τα κόμματα της Αριστεράς και ο αντισυστημικός πολιτικός χώρος δεν μπόρεσαν να πάρουν μια τέτοια πρωτοβουλία. Το κάλεσμα που έκανε η πρωτοβουλία για την Πραγματική Δημοκρατία κατάφερε με όλες τις αντιφάσεις, τις αντιθέσεις και τα προβλήματα να λειτουργήσει ενοποιητικά για τον κόσμο που ήθελε να διαμαρτυρηθεί, εκεί που οι ως τώρα πρωτοβουλίες λειτουργούσαν διαχωριστικά. Γιατί η ενοποίηση έγινε πάνω στην κοινή αντίθεση στο μνημόνιο και τις συνέπειες του και σε μια ανοικτή διαδικασία αναζητήσεις του περιεχομένου αυτής της αντίδρασης. Αντίθετα οι διαχωρισμοί των προηγούμενων μορφών της λαϊκής αντίδρασης που εκφραστήκανε κυρίως με τις γενικές απεργίες, έγιναν με βάση ιδεολογικοπολιτικά σύμβολα και παρατάξεις και στην βάση κλειστών και προκαθορισμένων πολιτικών περιεχομένων. 

Η συνέχεια που υποσχότανε το κάλεσμα στην πλατεία έδινε μια απάντηση στο πρόβλημα που σχεδόν οι πιο πολλοί  είχαν εντοπίσει, ότι οι μονοήμερες γενικές απεργίες ήταν αποσπασματικές χωρίς να δημιουργούν κανέναν ορίζοντα προοπτικής στην λαϊκή αντίσταση. Από την άλλη ο μη- βίαιος χαρακτήρας των συγκεντρώσεων στο Σύνταγμα έδωσε την δυνατότητα συμμετοχής σε έναν κόσμο που είτε δεν έχει τέτοιες εμπειρίες, είτε έχει βαρεθεί τον προδιαγεγραμμένο χημικό πόλεμο και την βίαιη καταστολή που έχουμε σε κάθε πορεία.

Περί τυφλότητας

Όμως το πιο σημαντικό είναι αυτό που διατυπώθηκε σε μια από της λαϊκές συνελεύσεις του Συντάγματος: «όχι μόνο βρισκόμαστε στο δρόμο, αλλά βρισκόμαστε κουβεντιάζοντας». Δεν εννοούμε φυσικά τα αυθόρμητα πηγαδάκια που δημιουργούνται, αλλά μια διαδικασία διαλόγου συζήτησης και αποφάσεων που την παρακολουθεί και συμμετέχει όλο και πιο πολύς κόσμος, μετατοπίζοντας σιγά σιγά το κέντρο βάρους από την Λ. Αμαλίας και τις μούντζες στην συνέλευση της πλατείας. Μια διαδικασία που συνεχώς εξελίσσεται, που παρόλα τα προβλήματα λόγω του μεγέθους της βρίσκει τρόπους να λειτουργεί αμεσοδημοκρατικά και ανοικτά, μια διαδικασία που όλοι εμείς που τόσα χρόνια λειτουργούμε πολιτικά με συνελεύσεις έχουμε πολλά να μάθουμε. Ο καθορισμός- ψήφιση της ημερήσιας ατζέντας, ο καθορισμένος χρόνος ομιλιών, η κλήρωση των ομιλητών, από όσους έχουν ζητήσει να μιλήσουν, τα πρακτικά που κρατούνται, η προσπάθεια οι τοποθετήσεις να γίνονται πάνω στο θέμα και όχι σε ότι κατεβαίνει στο κεφάλι του καθενός, η εναλλαγή των προσώπων που συντονίζουν την διαδικασία.

 Αλλά και όλης της συγκρότησης όπως οι ανοικτές Ομάδες Εργασίας, οι θεματικές συνελεύσεις που φέρνουν προτάσεις προς την γενική συνέλευση, αποτελούνε εργαλεία τα οποία πρέπει να εισάγουμε στις διαδικασίες μας.  Αποτελούν κομμάτι του δικού μας πολιτικού προτάγματος, της δικιάς μας κριτικής στην πολική ως διαχωρισμένης δραστηριότητας από την κοινωνία. Εφορμούνται από ιδέες που το δικό μας πολιτικό όραμα προσπαθούσε να προωθήσει και τώρα που αυτές κοινωνικοποιούνται δεν έχουμε την ικανότητα να τις αναγνωρίσουμε ως δικές μας, δεν έχουμε την ικανότητα να βρεθούμε μέσα σ’ αυτές με την φυσικότητα και την δυναμική που αντιστοιχεί στις πολικές μας ιδέες. 

Μια ακόμα ένσταση που μπαίνει από πολλούς είναι ότι αυτό το κίνημα είναι απολίτικο. Πρόκειται για μια αντίληψη που αντιλαμβάνεται, ακόμα και εάν δεν το παραδέχεται, την πολιτικοποίηση σαν στατικές και παγιωμένες ταυτότητες και όχι ως μια δυναμική διαδικασία.  Κάτω από αυτό το πρίσμα εφόσον δεν μπορεί να κατατάξει αυτόν τον κόσμο, την διαδικασία και τα περιεχόμενα που σιγά σιγά μορφοποιούνται σε μια πολιτική ταυτότητα, δεν μπορεί παρά να το χαρακτηρίσει απολίτικο. Οι βολεμένοι, που δεν είναι πια βολεμένοι σηκώθηκαν από τους καναπέδες τους και κατέβηκαν στο δρόμο, «που ήταν όλοι αυτοί τόσο καιρό που εμείς έχουμε λιώσει τις σόλες μας στους δρόμους;» εξεγείρονται οι «επαναστατημένες»  συνειδήσεις μας, λες και εμείς γεννηθήκαμε κάπου ανάμεσα στα προπύλαια, το αμφιθέατρο του Γκίνη και κάποια κατάληψη, και δεν πολιτικοποιηθήκαμε όταν κάποια στιγμή σε κάποια συγκυρία  βρεθήκαμε μέσα σε έναν αγώνα σε ένα ευρύτερο περιβάλλον πολιτικοποίησης και ριζοσπαστικοποίησης. Ακόμα και όταν μέσα από αυτή την διαδικασία προβάλουν τα δικά μας πολιτικά περιεχόμενα δεν έχουμε μπορούμε να τα αντιληφθούμε ως τέτοια. Γιατί τι άλλο είναι η άρνηση, με απόφαση της Λαϊκής Συνέλευσης του Συντάγματος της διαμεσολάβησης των ΜΜΕ (άρνηση της παρουσίας των καναλιών στο χώρο της πλατείας- η μόνη φωνή έκφρασης της συνέλευσης είναι το μπλοκ της), της αντιπροσώπευσης (κανένας δεν μπορεί να μιλάει στο όνομα της συνέλευσης), των ειδικών και των προσωπικοτήτων (άρνηση της συνέλευσης να δεχτεί να μιλήσουν διάφοροι «ειδικοί» παρακάμπτοντας την διαδικασία). 

Η πολιτικοποίηση ως διαδικασία μορφοποιείται ακριβώς στην όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή στην συνέλευση, στις δημιουργία των θεματικών συνελεύσεων, στο κάλεσμα για δημιουργία Λαϊκών Συνελεύσεων στις γειτονίες. Η πολιτικοποίηση βρίσκεται ακριβώς εκεί που γίνεται η προσπάθεια να μιλήσουμε και να βρούμε περιεχόμενα πέρα από τις ταυτότητες, αλλά στην βάση των ζητημάτων που είναι ανοικτά αυτή την στιγμή στην κοινωνία. Αυτή ακριβώς η ενότητα είναι που απομόνωσε  τόσο του φασίστες που ήθελαν να βάλουν τον διαχωρισμό από τους μετανάστες, όσο και εκείνες τις πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς που νόμιζαν ότι το βασικό τους καθήκον είναι να έρθουν να μετάλαμπαδέψουν την κομματική τους αλήθεια στα πλήθη.

Και εμείς; 

Πού πάει λοιπόν αυτό το κίνημα; Ποιοι είναι οι πολιτικοί του στόχοι και ποια η προοπτική του; Άραγε αυτά τα ερωτήματα δεν μας έμπαιναν όταν συμμετείχαμε στις γενικές απεργίες; Και αν όχι γιατί; Μήπως το «εργατικές» μας έδινε ένα τεράστιο άλλοθι σε σχέση με την συμμετοχή μας, παρόλο την ρόλο της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας; 

Ας τα πάρουμε από την αρχή οι πολιτικοί στοχεύσεις αυτού του κινήματος καταρχάς καθορίζονται από την επικαιρότητα. Η Κυριακή 5-6  και η αγωνιστική αφύπνιση των λαών της Ευρώπης είναι ένας πρώτος στόχος, ο άλλος δεν μπορεί να είναι παρά η μετατροπή της συγκέντρωσης στις 15-6 που θα ψηφίζεται το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα σε ένα συλλαλητήριο- δημοψήφισμα  ενάντια σε αυτά τα μέτρα και ίσως αποτροπής της ψήφισης τους.  

Η διαδικασία αυτοεκπαίδευσης και οι εμπειρίες στην άμεση δημοκρατία που αποκτάνε χιλιάδες άνθρωποι αυτοί την στιγμή στις πλατείες όλης της χώρας. Η διάχυση αυτού που συμβαίνει στο Σύνταγμα σε γειτονιές και άλλες πόλεις, η μορφοποίηση ενός κινήματος Λαϊκών Συνελεύσεων, που θα είναι ζωντανά κύτταρα των αγωνιζόμενων κοινωνικών κομματιών, που θα μπορούν να πάρουν πρωτοβουλίες, να διεκδικήσουν αιτήματα, να επιβάλουν την κοινωνική στάση πληρωμών, να δημιουργήσουν μορφές κοινωνικής αλληλεγγύης και αναπαραγωγής. 

Η ενοποίηση βάσει των κοινών κοινωνικών συμφερόντων και δομών αυτοοργάνωσης, ενάντια στο κοινωνικό κανιβαλισμό. Μας δίνεται μια τεράστια ευκαιρία να αλλάξουμε τους συσχετισμούς που δημιουργούνταν λίγες μέρες πριν με τα ρατσιστικά και φασιστικά πογκρόμ. Έχουμε μια μοναδική ελπίδα να ριζώσουμε στις γειτονιές πραγματικές Λαϊκές Συνελεύσεις με την συμμετοχή και μεταναστών, το μόνο τρόπο να ανατρέψουμε το κλίμα του πολέμου των από κάτω και να τον μετατρέψουμε σε πόλεμο των από κάτω στους από πάνω. Ή τώρα ή ποτέ. 

 Αυτό απαιτεί να βγούμε από τον κόσμο της ιδεοληψίας, της ιδεολογικής καθαρότητας, των περιχαρακώσεων και των διαχωρισμών. Απαιτεί να βγούμε έξω από την κανονικότητα του χώρου (χώρος τέλος, ζωή μαγική!) να ακούσουμε και να κουβεντιάσουμε να συνδιαμορφώσουμε, έξω από «πλαίσια» «πλατφόρμες», «προαπαιτούμενα», να βιώσουμε την άμεση δημοκρατία με τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις της. Να πολιτικοποιηθούμε και να πολιτικοποιήσουμε μέσα από αυτή την διαδικασία, να μάθουμε και να μεταδώσουμε, να συνδιαμορφόσουμε και όχι να καθοδηγήσουμε.  Να κάνουμε βήματα μπροστά και να κοντοσταθούμε, να μπολιάσουμε και να μπολιαστούμε. Να ενώσουμε και όχι να διαχωρίσουμε (ίσως για να διαχωρίσουμε αργότερα πάνω σε ταξική και κοινωνική κατεύθυνση και όχι πάνω σε πολιτικές ταυτότητες).

Όσο και εάν ακούγεται κοινότυπο πρέπει να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας για να γίνουμε: «το ψάρι στο νερό και όχι η μύγα στο γάλα»

Δείτε σχετικά : Σκέψεις για την πλατεία Συντάγματος

                Συνεχίζονται οι τουφεκιές στον αέρα;