ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ '08: Η ερώτηση και η απάντηση μιας εξέγερσης

Του Δημήτρη Αργυρού



Πέντε χρόνια μετά το «Δεκέμβρη '08» ξαναεπιστρέφουμε στο ερώτημα ερώτηση ή απάντηση. Η συνήθης απάντηση είναι πως ήταν ερώτηση που δεν απαντήθηκε, έτσι ο καθένας δίνει την απάντηση που τον βολεύει. Και σε αυτό δεν ξέφυγε ούτε η αφεντιά μου, σε μια σειρά από άρθρα και παρεμβάσεις κατά το παρελθόν, όσο και αν ήθελα να το αποφύγω.  Συνεχίζω παρ’ όλα αυτά να πιστεύω πως ο «Δεκέμβρης '08» ήταν η απάντηση και όχι η ερώτηση. Ήταν η απάντηση ενός εξεγερσιακού συμβάντος, όπως ορίζει το συμβάν ο Μπαντιού. Δηλαδή μια απότομη ανάδυση και εκ νέου αναδημιουργία πραγμάτων και πιο πολύ καταστάσεων, εξεγερσιακών καταστάσεων, που δεν υπήρχαν πριν. Είναι η απάντηση της εξεγερσιακής και δυνάμει επαναστατικής ασυνέχειας του ιστορικού χρόνου, το σπάσιμο της καπιταλιστικής βιοεξουσιαστικής κανονικότητας. Είναι  μορφοποιημένη έκφραση της διαλεκτικής της αρνητικότητας…

Είναι ή ήταν;; Ήταν, είναι και θα είναι η αναγκαία απάντηση του πλήθους των εξεγερμένων απέναντι στις πολιτικές και τον πολιτισμό που του «γαμεί», τους διαλύει την ζωή και τους μετατρέπει σε υποχείρια και δούλους, πότε των εμπορευμάτων, πότε των τραπεζών και των διακοποδανείων, πότε της ανάπτυξης, και τώρα του χρέους, της ανέχειας, της ανεργίας, της εργοδοτικής τρομοκρατίας, των φασιστών, του κράτους της  έκτακτης ανάγκης…, μα πάντα είτε στην μια, είτε στην άλλη μορφή, της μισθωτής σκλαβιάς, και της κεφαλαιακής σχέσης, μιας σχέσης που θα πρέπει να καταστραφεί.

Και αυτό αποπειράθηκαν να κάνουν  οι εξεγερμένοι, να καταστρέψουν αυτή την σχέση και ταυτόχρονα να οικοδομήσουν μια νέα,  λιγότερο αλλοτριωτική, λιγότερο καταπιεστική, περισσότερο αδερφική και ισοελέυθερη. Απέτυχαν;; ναι απέτυχαν γιατί η αποτελεσματική δεν είναι η εξέγερση, είναι η επανάσταση και αυτό επιβάλει μια άλλου τύπου συνάντηση και σχέση του υποκειμενικού και αντικειμενικού παράγοντα. Απαιτείται η άρνηση να συναντήσει την άρνηση της και αφού καταστρέψει τις πάλαιες φθαρμένες έννοιες, συνθήκες και διαμεσολαβήσεις. Αναδεικνύοντας ένα νέο άνθρωπο, τον άνθρωπο της αντιπραγματοποίησης, τον άνθρωπο που βλέπει και αισθάνεται τις συνθήκες της ζωής πέρα από το εμπόρευμα και της κεφαλαιοκρατική σχέση της μισθωτής δουλείας.

Μα τι εξέγερση είναι αυτή που δεν προβάλει αιτήματα, έλεγαν οι κήνσορες και οι θεράποντες  της ρεφορμιστικής και κρυφορεφορμιστικής αριστεράς. Μα τίποτε πιο παραγωγικό, πιο ανατρεπτικό και πιο ελπιδοφόρο από την διαδικασία της ανάλωσης του «καταραμένου αποθέματος», του εμπορεύματος και της κεφαλαιοκρατικής σχέσης, μιας διαδικασίας εξεγερσιακής και όχι καπιταλιστικής αποανάπτυξης.

Όταν οι Ινδιάνοι κατέστρεφαν την παραπανίσια παραγωγή στις οργιαστικές γιορτές –καθώς αναφέρουν ο Μπατάιγ και οι «καταστασιακοί»-, ίσως να είχαν περισσότερη γνώση της ουσίας από τον αλλοτριωμένο άνθρωπο του καπιταλισμού, που συσσωρεύει ακατάπαυστα χρήματα και εμπορεύματα, καταναλώνοντας δίχως να αναλώνει όπως απαιτεί η αυθεντική εν τω κόσμω ύπαρξη.

Το αίτημα ήταν ένα: Να τα αλλάξουμε όλα τώρα. Και αυτό το έπρατταν οι εξεγερμένοι αδιαμεσολαβητα ή και λιγότερο αδιαμεσολαβητα ή και με δια αντιπρόσωπων διαμεσολάβηση.  Συνδυάζοντας σε κάθε επίπεδο τις έννοιες της «μυθικής» με την «θεϊκή» βία, με αποτέλεσμα τα νέα δεδομένα, η τα συμβαντικά γεγονότα να μπλοκαριστούν στα πάλαια στερεότυπα και τα όρια.

Με ένα πληθυντικό εξεγερσιακό υποκείμενο, με ένα μη-υποκείμενο που αρνιούνταν πολύμορφα κάθε έκφραση και κατάσταση πραγμάτων που το σύνδεε με την καπιταλιστική κανονικότητα.

Ύστερα από πέντε χρόνια τι έχει μείνει από την εξέγερση; Από μια οπτική ελάχιστα πράγματα, κάποιες εστίες αντίστασης και δομές αντιεξουσίας που επιχειρούν να απαντήσουν στα ερωτήματα που γεννά η κρίση.

Από την άλλη μεριά η συντονισμένη αντίδραση του κράτους, των μηχανισμών του, των παρακρατικών φασιστικών δομών του, επωφελούμενοι και της κρίσης, έχει δημιουργήσει όρους μιας πραγματικής υποτίμησης της ζωής, της αξιοπρεπείας και της ελπίδας της πλειοψηφίας του κόσμου της εργασίας.  Γεγονότα και καταστάσεις που θα έπρεπε να είχαν ξεσηκώσει  τον κόσμο και τον ντουνιά. Και όμως όπου υπάρχει συνολική υποτίμηση των συγκεκριμένων ζητημάτων, όπου αφαιρείται σε ολοκληρωτική μορφή η εξουσία επί του παρόντος και του μέλλοντος και επιβάλλεται το σοκ και το δέος της φασιστικής- νεοφιλελεύθερης υποτίμησης, τότε επικρατεί ο φόβος και όχι η ελπίδα.

Ναι κατά μια έννοια ζούμε την πλήρη αντιστροφή του «Δεκέμβρη '08», εκεί που υπήρχε μια επαναστατική ανάλωση και υπανάπτυξη, υπάρχει μια βάρβαρη καπιταλιστική καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων και άγρια υπανάπτυξη προς όφελος του κεφαλαίου. Και στις δυο περιπτώσεις βλέπουμε τους δυο πόλους της κυρίαρχης αντίθεσης να αδυνατούν να αναπαραχθούν όπως τα πριν.

Και όμως το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω, η καπιταλιστική κανονικότητα είτε με την μια, είτε με την άλλη μορφή έχει διαρραγεί και το ζήτημα μιας καθολικής κοινωνικής εξέγερσης/ κομμουνιστικής ελευθεριακής  επανάστασης έχει τεθεί αμετάκλητα.

Αρκεί οι εξεγερμένες ανατρεπτικές, επαναστατικές κομμουνιστικές δυνάμεις να μην επιχειρήσουν να ξαναδημιουργήσουν ένα καλύτερο και φιλολαϊκό καπιταλισμό. Απαιτείται να δημιουργήσουν τους όρους να τρομοκρατήσουν τους αστούς και τα τσιράκια τους, εκεί που τρομοκρατούνται.

Σηκώνοντας το λάβαρο της εξέγερσης και της ανατροπής, της καταστροφής  του παλαιού κόσμου , καθώς και της αναδημιουργίας ενός κόσμου που γεννιέται στα συντρίμμια του παλαιού. Ναι αυτή την φορά αισθάνομαι πως θα νικήσουμε, αν και είμαστε από πολλές πλευρές ήδη νικητές.