Προς ειδικές επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις στις Τράπεζες

Το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα στην δεκαετία του 80, αναπτύχθηκε ιδιαίτερα ανισόμετρα σαν αποτέλεσμα της δομής του ελληνικού καπιταλισμού, που χαρακτηρίστηκε / χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία των μικρομεσαίων (και κυρίως μικρών) επιχειρήσεων. Σε αυτές τις επιχειρήσεις, όπου και απασχολήθηκε η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων, δεν ήταν δυνατό λόγω της εργατικής νομοθεσίας να δημιουργηθούν συνδικάτα. Έτσι, το μεγαλύτερο κομμάτι του εργατικού - συνδικαλιστικού κινήματος στον ιδιωτικό και ευρύτερο δημόσιο τομέα αναπτύχθηκε κατά βάση στις ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, Τράπεζες). Αυτήν ήταν η ραχοκοκαλιά του σημερινού αστικοποιημένου και γραφειοκρατικού εργατικού συνδικαλισμού της ΓΣΕΕ, η οποία και χαρακτηριζόταν / χαρακτηρίζεται από την έντονη διαπλοκή των ηγεσιών της με την αστική εξουσία (ιδιαίτερα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ αλλά όχι μόνο).

Στα συνδικάτα των αντίστοιχων κλάδων η συμμετοχή των εργαζομένων (συνδικαλιστική πυκνότητα) άγγιζε το 100% στις δεκαετίας του 1980 και 1990. Ακόμα και μετά τις μετοχοποιήσεις - αποκρατικοποιήσεις η συνδικαλιστική πυκνότητα έφτανε το 80%, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό αν αναλογιστεί κανείς πως ιστορικά η συμμετοχή των εργαζομένων στα συνδικάτα (αθροιστικά ιδιωτικού και δημόσιου τομέα) δεν ξεπέρασε το 35 - 36%. Το ειδικό βάρος τους είναι προφανές.

Τα εν λόγω συνδικάτα αποτελούσαν ωστόσο και τη δεξαμενή ψήφων των κυβερνήσεων (κυρίως ΠΑΣΟΚ). Στις συλλογικές διαπραγματεύσεις οι συλλογικές συμβάσεις που υπογράφονταν απείχαν από τα κατώτερα όρια της εθνικής συλλογικής σύμβασης. Στην δεκαετία του 1990 και κυρίως του 2000, οι ιδιωτικοποιήσεις των μέχρι πριν κρατικών τραπεζών αύξησαν τις πιέσεις έναντι της ομοσπονδίας των τραπεζικών (ΟΤΟΕ) καθώς πλέον η πλευρά της εργοδοσίας δεν ήταν το κράτος. Επιπλέον, σε μια σειρά από τράπεζες (αλλά και στις άλλες ΔΕΚΟ) εισήχθησαν παράλληλες σχέσεις (ελαστικής) εργασίας για τους νεοεισερχόμενους εργαζόμενους στον κλάδο, δίπλα σε αυτές που ίσχυαν για τους ήδη εργαζόμενους (μονιμότητα, αορίστου χρόνου). Κυρίαρχη είναι η μορφή των "ενοικιαζόμενων εργαζόμενων" οι οποίοι δεν υπέγραφαν / υπογράφουν την κλαδική συλλογική, ούτε καν την επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση. Ένας προφανής αντίκτυπος αυτής της εξέλιξης υπήρξε η σταδιακή αποδυνάμωση των συνδικάτων του κλάδου στον οποίο παρ' όλα αυτά η συνδικαλιστική πυκνότητα παρέμενε σε υψηλά επίπεδα.

Αυτή ήταν, συνοπτικά, η εικόνα του συνδικαλισμού στις τράπεζες τις προηγούμενες δεκαετίες.

Αν ο κυβερνητικός συνδικαλισμός (του ΠΑΣΟΚ) τροφοδότησε και υποβοήθησε την κυβερνητική πολιτική, φαίνεται πως η σε βάθος νεοφιλελεύθερη μετάλλαξή του ΠΑΣΟΚ επιβάλλει να ανέλθει ακόμα περισσότερο η κερδοφορία των τραπεζιτών και να τσακιστεί ακόμα και αυτό το ελεγχόμενο συνδικαλιστικό κίνημα στον τραπεζικό κλάδο (αλλά και ευρύτερα). Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν... Η πρόσφατη καταγγελία της επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης στην ΕΜΠΟΡΙΚΗ (και όλων των συλλογικών συμβάσεων από το 1994 και μετά), δεν είναι παρά τροχιοδεικτική βολή για το τσάκισμα των συλλογικών συμβάσεων σε όλο τον κλάδο, γεγονός που θα σημάνει την περαιτέρω αποδυνάμωση του συνδικαλισμού στις τράπεζες.

Υπολογίζεται ότι σήμερα απασχολούνται περίπου 58.000 εργαζόμενοι στον τραπεζικό κλάδο (ΙΝΕ - ΟΤΟΕ, βλέπε εδώ). Η συνολική συνδικαλιστική πυκνότητα στην Ελλάδα δεν ξεπερνά το 24% ή το 28% (με τις πλέον αισιόδοξες εκτιμήσεις των υπηρεσιών της ΕΕ, βλέπε εδώ) στο σύνολο των μισθωτών δημόσιου, ιδιωτικού και ευρύτερου δημόσιου τομέα. Μάλιστα, το ποσοστό συνδικαλιστικής πυκνότητας στον ιδιωτικό και ευρύτερο δημόσιο τομέα ανέρχεται στο 18% ή σε απόλυτους αριθμούς 472.304 εργαζόμενους. Χτυπιέται, δηλαδή, από το ήδη αναιμικό συνδικαλιστικό κίνημα των 472.304 εργαζομένων, οι 58.000 εργαζόμενοι (το 12,2%).

Η περίπτωση της ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ αφορά το σύνολο των εργαζομένων στον τραπεζικό κλάδο αλλά και συνολικότερα τους εργαζόμενους. Αν στοιχειωδώς εκπροσωπούσε τα συμφέροντα των εργαζομένων η ΟΤΟΕ θα είχε ήδη εξαγγείλει επ αόριστον απεργία. Η πρόθεση της διοίκησης της εμπορικής, δηλαδή της Credit Agricole της οποία αποτελεί θυγατρική, είναι σαφώς να εκμεταλλευτεί το ευνοϊκό καθστώς του νόμου 3899/2010 (νόμος Κατσέλη) για την υπογραφή ειδικής επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης που θα αποκλίνει από την κλαδική. Το παράδειγμά της δεν είναι καθόλου απίθανο (το αντίθετο μάλλον) να το ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες, απαξιώνοντας επί της ουσίας την κλαδική διαπραγμάτευση για την υπογραφή κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας η οποία δεν θα έχει πλέον καμιά αξία χρήσης (αφού ο όποιοι ευνοϊκότεροι όροι της έναντι των επιχειρησιακών δεν θα υπερισχύουν). Μετά το κούρεμα του ελληνικού χρέους, ποιος εγγυάται ότι δεν θα επικαλεστούν οι τραπεζίτες προβλήματα ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων τους; Θα επιδιώξουν να την πληρώσουν (και) οι εργαζόμενοι στις τράπεζες.

Οι επιπτώσεις από μια τέτοια εξέλιξη - στην περίπτωση που δεν υπάρξει αγωνιστική απάντηση από την πλευρά των εργαζομένων - θα είναι δραματικές για τους μισθούς, τις διαπραγματεύσεις, το συνδικαλιστικό κίνημα ευρύτερα. Είναι αναγκαίο οι εργαζόμενοι στις τράπεζες να πάρουν ΤΩΡΑ την υπόθεση στα χέρια τους και να μην περιμένουν να ξυπνήσει η ΟΤΟΕ.

ΑΠΕΡΓΙΕΣ για τη ΝΙΚΗ!

kokkinostupos   

βλέπε επίσης

ανακοίνωση της ΟΤΟΕ 

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: Προωθείται η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας