Απεργίες στην διάρκεια της χούντας (1967-74)

Οι εργατικοί αγώνες στην περίοδο της απριλιανής δικτατορίας (1967-1974). 

Το δικτατορικό καθεστώς της 21^ης Απριλίου 1967, συνέτριψε το συνδικαλιστικό κίνημα που μόλις είχε αρχίσει να ανασυγκροτείται μετά την μεγάλη ήττα της Αριστεράς στον Εμφύλιο Πόλεμο 1946-1949. Στην πραγματικότητα, δεν έθιξε καθόλου την εργατοπατερική ΓΣΕΕ (η οποία χαιρέτισε με ενθουσιασμό την «Επανάστασιν» και κάλεσε τους εργάτες να γιορτάσουν την Πρωτομαγιά του 1967 στο Σύνταγμα υπό την προστασία των αρμάτων), αλλά τις συνδικαλιστικές οργανώσεις που βρίσκονταν έξω από αυτήν και της ασκούσαν συστηματική και συνεχή αντιπολίτευση όλη την προηγούμενη περίοδο. 

Οι εργατοπατέρες της ΓΣΕΕ, παρέα με τους δικτάτορες.

 

Το νομοθετικό πλαίσιο της χούντας όσο αφορά την δυνατότητα άσκησης από τους εργάτες του δικαιώματος της απεργίας, ήταν εξαιρετικά ασφυκτικό. Με το «Σύνταγμα» του 1968, οριζόταν ότι η κήρυξη απεργίας θα μπορούσε να γίνει μόνο για αυστηρά «οικονομικούς λόγους». Η ερμηνεία του όρου «οικονομικός», ήταν άκρως ελαστική και υπαγόταν στην ευχέρεια των κατασταλτικών μηχανισμών του χουντικού καθεστώτος. Πρακτικά, στην περίοδο, σημειώθηκε μια εκρηκτική συσσώρευση κεφαλαίου από την αστική τάξη και αντίστοιχα, ειδικά μετά την οικονομική κρίση του 1973, μια επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των εργαζομένων. Υπερκέρδη για την κεφαλαιοκρατία, «υπομονή στη φτώχεια τους» για τους εργαζομένους (σύσταση του τότε υφυπουργού Εργασίας). 

 Αύγουστος του 1969. Προκήρυξη του ΑΕΜ (Αντιδικτατορικό Εργατικό Μέτωπο. Στην πραγματκότητα, καμιά από τις παράνομες συνδικαλιστικές οργανώσεις στην διάρκεια της δικτατορίας (ΕΣΑΚ, ΑΕΜ, ΔΕΚΕ), δεν μπόρεσε να αναπτύξει μαζική δράση και να οργανώσει τους διεκδικητικούς αγώνες της εργατικής τάξης.

Πάντως, παρά την τρομερή καταστολή, στην διάρκεια της χούντας, σημειώθηκαν – ειδικά το  1973 – απεργιακές κινητοποιήσεις (Τα στοιχεία από την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία»της 21.4.1997):

1.  Ιούνιος 1968: Αναφέρεται στάση εργασίας στη μεταλλουργική βιομηχανία «Θερμίς», με αιτήματα μισθολογικού χαρακτήρα.
2. Απρίλιος 1969: Στάση εργασίας των πιλότων της Ολυμπιακής Αεροπορίας.
3. Μάιος 1970: Νέα στάση εργασίας των πιλότων της ΟΑ.
4. Στάση εργασίας στο υφαντουργείο «Γιούλα» της Κοκκινιάς. Οι εργαζόμενοι κερδίζουν την επαναπρόσληψη των απολυθέντων και σημαντικές αυξήσεις. 
5. Μάιος 1971: Απεργία 30 αφρικανών εργαζομένων στο «Ξενία» του Βόλου για βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους (1/5). 
6. Ιούνιος 1971: Στάσεις εργασίας στο εργοστάσιο «Tide» για αυξήσεις και λήψη μέτρων ασφαλείας. 
7. Ιούλιος 1973: Εικοσιτετράωρες απεργίες των τυπογράφων των αθηναϊκών εφημερίδων για αυξήσεις μισθών (2,5/7). 
8. Απεργία των τεχνικών εδάφους των εσωτερικών γραμμών της ΟΑ (8/7). 
9. Απεργία των συντακτών στις εφημερίδες «Ακρόπολις», «Απογευματινή», «Βήμα»,«Νέα» και «Βραδυνή» για αυξήσεις (17-20/7). 
10. Απεργία των αλιεργατών στην Καβάλα για τη σύναψη συλλογικής σύμβασης.
11. Αύγουστος 1973: Νικηφόρα απεργία των πιλότων της ΟΑ, καθηλώνει στο έδαφος όλα τα αεροσκάφη της εταιρείας (18-19/8). 
12. Απεργία στα τρόλεϊ με μεγάλη επιτυχία και νίκη των απεργών (27/8).
13. Σεπτέμβριος 1973: Απεργία του προσωπικού της Ολυμπιακής (19/9). 
14. Μαχητική συγκέντρωση των εμποροϋπαλλήλων για το ωράριο στην Αθήνα. Επεισόδια με την αστυνομία και συλλήψεις (19/9), κερδίζουν όμως (προσωρινά) την ημιαργία της Τετάρτης (24/9). 
15. Απεργία των χειριστών της ΔΕΗ στο λιγνιτωρυχείο της Μεγαλόπολης (24/9). 
16. Οκτώβριος 1973: Δίωρη γενική απεργία στα Μέγαρα, κατά των σχεδίων για εγκατάσταση εργοστασίου αλουμίνας και διυλιστηρίου στην πόλη (12/10). Συλλαλητήριο 12.000 κατοίκων της πόλης για την ίδια υπόθεση (14/10). 
17. 24ωρη απεργία του προσωπικού της ΔΕΗ στην πρωτεύουσα κατά του νέου κανονισμού εργασίας, με συμμετοχή 97% (29/10).  
18. Νοέμβριος 1973: 48ωρη απεργία των εργαζομένων στη ΔΕΗ του λεκανοπεδίου, με συμμετοχή 99% (14-15/11).  

Τα κοινά σημεία αυτών των εργατικών κινητοποιήσεων, ήσαν:

·         Είχαν όλες τεράστια συμμετοχή.

·         Ήσαν σύντομης διάρκειας.

·         Ξεκίνησαν με την πρωτοβουλία πρωτοβάθμιων σωματείων.

·         Δεν είχαν καμία στήριξη από τις συνομοσπονδίες ή τα εργατικά κέντρα στα οποία υπάγονταν.

·         Οι παράνομες συνδικαλιστικές οργανώσεις, δεν είχαν καμιά συμμετοχή ή ρόλο στους αγώνες αυτούς.  Ο κανόνας που θέλει τις παράνομες συνδικαλιστικές οργανώσεις να αδυνατούν εντελώς να κινητοποιήσουν τους εργάτες, για μια ακόμα φορά επιβεβαιώθηκε και στην περίπτωση της χούντας.  Ο μόνος τρόπος να αποκτήσουν οι παράνομες οργανώσεις μαζική απήχηση, είναι να διεισδύσουν στις νόμιμες οργανώσεις (περίπτωση Ιβηρικής Χερσονήσου και διείσδυση αριστερών συνδικαλιστών στα κρατικά συνδικάτα στην διάρκεια της φρανκικής και σαλαζαρικής περιόδου).

·         Τέλος, όλες οι εργατικές κινητοποιήσεις, είχαν ως αφετηρία τα άμεσα και καυτά οικονομικά προβλήματα των εργαζομένων, που ειδικά, με την τεράστια πληθωριστική αύξηση που σημειώθηκε το 1973, είχαν οξυνθεί, σε σημείο να αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους, πραγματικό ζήτημα επιβίωσης.

Δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και τη σχετική φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος μέσα στο 1973, με το «Πείραμα Μαρκεζίνη», γεγονός που επέτρεψε ένα μίνιμουμ νόμιμης συνδικαλιστικής δράσης σε πολλούς εργασιακούς χώρους.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στην απεργία των τρόλεϊ, τον Αύγουστο του 1973. Σε αυτήν πρωτοστάτησαν κυρίως νέοι συνδικαλιστές, που δεν είχαν καμιά σχέση με την συνδικαλιστική δράση της προηγούμενης περιόδου και καμιά σύνδεση με τις παράνομες οργανώσεις.  Η συγκεκριμένη απεργία, περιγράφεται με αναλυτικά, στο βιβλίο του δικηγόρου Θεόδωρου Θεοδώρου «Στοιχεία για την εργατική τάξη στην Ελλάδα σήμερα» (Αθήνα 1975, έκδοση «ομάδα εργασία»).  Ο Θεοδώρου, βοήθησε τους νέους συνδικαλιστές των τρόλεϊ να φτιάξουν ένα νέο πρωτοβάθμιο σωματείο, κόντρα στο παλιό εργατοπατερικό, παρέχοντας νομική βοήθεια. Η ίδρυση του νέου σωματείου στις αρχές του 1970, οδήγησε στην διενέργεια ελεύθερων εκλογών μεταξύ των εργαζομένων, (αφού πρώτα υπήρξε συμβιβασμός των δύο σωματείων),  γεγονός που ανέδειξε μια νέα και μαχητική συνδικαλιστική ηγεσία. Η επιτυχημένη απεργία του Αυγούστου του 1973, παρά τις απειλές και την τρομοκρατία της χουντικής κυβέρνησης, ήταν φυσικό επακόλουθο αυτής της διαδικασίας. 

Για περαιτέρω μελέτη – πέρα από το βιβλίο του Θεοδώρου που ανέβηκε στο SCRIBD – διαβάστε την πολύ καλή μελέτη της Στέλλας Ζαμπαρλούκου, «Κράτος και εργατικός συνδικαλισμός στην Ελλάδα, 1936-1990: Μια συγκριτική προσέγγιση» (Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, στη σειρά «Θεσμοί της ελληνικής κοινωνίας», Αθήνα-Κομοτηνή 1997).

Πηγή:http://metwpoistorias.blogspot.gr