Βαθιές οι ρίζες της οργής

Η έκρηξη της οργής των λαών της Τουρκίας έγινε σε μία περίοδο που όλα φαίνονταν να βαδίζουν «κατ’ ευχήν». Οι ρυθμοί ανάπτυξης εξακολουθούσαν να είναι θετικοί, παρά την παγκόσμια κρίση (στο 2.2% έκλεισε η αύξηση του ΑΕΠ το 2012), οι επενδύσεις αυξάνονταν και η κυβέρνηση Ερντογάν έμοιαζε ακαταμάχητη κι έτοιμη να μετατρέψει την Τουρκία σε νέο… Ντουμπάι. Πίσω από αυτό το φανταχτερό περιτύλιγμα, όμως, υπήρχε η μαύρη πραγματικότητα για εκατομμύρια εργαζόμενους και νεολαίους. Ηταν η μαύρη πραγματικότητα των μισθών πείνας με 300 έως 400 ευρώ κατώτατο μισθό τα τέσσερα τελευταία χρόνια.

Οπως μας πληροφορεί η Eurostat (http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_mw_cur&lang=en), ο κάτωτατος μισθός στην Τουρκία ήταν γύρω στα 310 ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2009 και σήμερα βρίσκεται κοντά στα 430 ευρώ. Οπως φαίνεται από τα στοιχεία της τουρκικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2010 (http:// www.turkstat.gov.tr/VeriBilgi.do ?alt_id=27), έτος που ο ρυθμός ανάπτυξης έτρεχε με 9%, ο μέσος βασικός μισθός δεν ξεπερνούσε τις 1.383 τουρκικές λίρες (ποσό που το 2010 αντιστοιχούσε σε 650-700 ευρώ) μικτά. Κι αυτά για 45 ώρες τη βδομάδα. Ποσό που αντιστοιχούσε με ωρομίσθιο κοντά στα 4 ευρώ (7.6 λίρες) μικτά για όσους είχαν προϋπηρεσία πάνω από τέσσερα χρόνια ή 2.8 ευρώ (5.4 λίρες), πάντα μικτά, για τους νεότερους εργαζόμενους!

Μαζί με τους μισθούς πείνας,
η Τουρκία «κέρδιζε» ένα ακόμη «δώρο» της «ανάπτυξης». Την πρωτιά σε θανατηφόρα «ατυχήματα» στα ανθρακωρυχεία. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εργασίας (ILO), που επικαλέστηκε ο πρόεδρος του συνδικάτου των ανθρακωρύχων τον Ιούλη του 2011, η Τουρκία ξεπερνούσε ακόμα και την Κίνα σε τέτοια «ατυχήματα», σαν αποτέλεσμα της παντελούς έλλειψης μέτρων ασφαλείας, της κρατικής αδιαφορίας και της δίψας για μέγιστο κέρδος (για περισσότερα βλ. «Κόντρα», αρ. φύλλου 717, 2.2.2013 - http://www. eksegersi.gr/issue/717/Διεθνή/ 18511.Δολοφονίες-στο-βωμό-της-«ανάπτυξης»).

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η επίθεση στις δημοκρατικές ελευθερίες αποτέλεσε το σπίρτο που έβαλε φωτιά στον εύφλεκτο κάμπο. Το λαϊκό ξέσπασμα, που δεν περιορίστηκε στην Ισταμπούλ, αλλά επεκτάθηκε εν ριπή οφθαλμού σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας, δείχνει πως πέρα από τα δημοκρατικά προβλήματα, υπάρχουν οξύτατα κοινωνικά προβλήματα. Η «κινεζοποίηση», στην οποία στηρίχτηκε το τουρκικό «οικονομικό θαύμα» των τελευταίων χρόνων, μπορεί να έγινε ανεκτή σαν αναγκαίο κακό από τις εξαθλιωμένες λαϊκές μάζες, κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν, όμως. Γι’ αυτό και με την πρώτη ευκαιρία ο κόσμος ξέσπασε. Αυτό αποδεικνύει η συνέχιση των διαδηλώσεων επί τόσες μέρες, παρά την άγρια καταστολή, αλλά και οι απεργίες που αναγκάστηκαν να κηρύξουν οι ηγεσίες των αστορεφορμιστικών συνδικάτων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Οσο κι αν φαίνεται πως δεν υπάρχει καμιά αναλογία μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, οι σημερινές εξελίξεις στη γειτονική χώρα προσφέρονται για την εξαγωγή συμπερασμάτων για τα «καθ’ ημάς». Πού ποντάρουν οι πολιτικές δυνάμεις που κυβερνούν σήμερα; Σε μια καπιταλιστική ανάπτυξη με το «κινεζοποιημένο» ελληνικό προλεταριάτο να αρκείται σε μια θέση εργασίας, αδιαφορώντας για το μεροκάματο ή τον μισθό, για τις εργασιακές σχέσεις, για τις συνθήκες εργασίας. Ο,τι έγινε και στην Τουρκία στα χρόνια του Ερντογάν, δηλαδή. Αυτό μπορεί να τους βγει προσωρινά, καθώς εργαζόμενοι και νέοι έχουν μπαϊλντίσει από την ανεργία, ενώ βιώνουν αίσθημα ήττας. Οπως βγήκε και στον Ερντογάν. Πόσο, όμως, μπορεί να κρατήσει αυτό;

Σαν ξυπνήσεις μονομιάς θα ‘ρθει ανάποδα ο ντουνιάς

Μπορεί να μην πήρε το χαρακτήρα γενικευμένης εξέγερσης ο ξεσηκωμός που συγκλόνισε όλες αυτές τις μέρες την Τουρκία, έχει όμως όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να στοιχειώσει τον ύπνο των κρατούντων. Μαζική συμμετοχή της νεολαίας, εκδήλωση της λαϊκής αντιβίας, γύρισμα της πλάτης στο αστικό πολιτικό σύστημα και τα μέσα μαζικής αποβλάκωσης που το υπηρετούν. Και βέβαια, καθώς οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις συνεχίζονται καθημερινά, παρά τις προσπάθειες κατευνασμού που γίνονται και μέσα από την κυβέρνηση και το κυβερνόν ΑΚΡ (βλέπε δηλώσεις Γκιουλ και Αρίντς), κανένας δεν μπορεί να κάνει πρόβλεψη για το ποιο ακριβώς θα είναι το τέλος.

Σε δημοσκόπηση που έγινε στις 3 και 4 Ιούνη μεταξύ 3.000 διαδηλωτών (το 64% των οποίων ήταν μεταξύ 19 και 30 ετών) από δύο στελέχη του πανεπιστημίου Bilgi της Ισταμπούλ (http://www. hurriyetdailynews.com/protesters-are-young-libertarian-and-furious-at-turkish-pm-says-survey.aspx?pageID=238&nID=48248&NewsCatID=341), επισημαίνεται ότι η πλειοψηφία των διαδηλωτών δεν ανήκει σε κανένα κόμμα (75%), ενώ το 84% δήλωσε πως ένας επιπλέον λόγος που ώθησε στη συμμετοχή στις διαδηλώσεις ήταν η σιωπή των μίντια. Φυσικά, η συντριπτική πλειοψηφία (γύρω στο 80%) τάσσεται ενάντια σε ενδεχόμενη εμπλοκή του στρατού.

Οι συγνώμες του αναπληρωτή πρωθυπουργού Μπουλέντ Αρίντς για την εκτεταμένη χρήση βίας από την αστυνομία κατά των διαδηλωτών που διαδήλωναν ειρηνικά ενάντια στο σχέδιο Ερντογάν για ριζική ανακατασκευή της πλατείας Ταξίμ σε στιλ… Ντουμπάι και οι τεμενάδες του προέδρου Γκιούλ μπροστά στο… δημοκρατικό δικαίωμα της διαδήλωσης, δεν έπεισαν τους διαδηλωτές να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Βγαίνουν στις πλατείες και τους δρόμους καθημερινά και συνεχίζουν να απαιτούν δημοκρατικές ελευθερίες, ξήλωμα των επικεφαλής των μπάτσων, απελευθέρωση των πάνω από 1.700 συλληφθέντων (για 3.300 κάνει λόγο μία ΜΚΟ στην Αγκυρα), απαγόρευση των δακρυγόνων και των σπρέι πιπεριού, και βέβαια σταμάτημα των εργασιών στην πλατεία Ταξίμ και το πάρκο Γκεζί, απ’ όπου ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες την Τρίτη 28 Μάη.

Η φωτιά εξαπλώθηκε ταχύτατα από την Ισταμπούλ σε 67 πόλεις της χώρας, μεταξύ των οποίων οι τέσσερις μεγαλύτερες (εκτός από την Ισταμπούλ, η Αγκυρα, τα Αδανα και η Σμύρνη), οι οποίες έγιναν θέατρα σφοδρών συγκρούσεων επί μέρες. Συγκρούσεων από τις οποίες δεν γλίτωσε ούτε το πρωθυπουργικό γραφείο στην Αγκυρα, που δέχτηκε τις πέτρες των διαδηλωτών.

Το Σάββατο το βράδυ είχαν καταστραφεί ή καεί: 89 αστυνομικά οχήματα, 42 ΙΧ αυτοκίνητα, 4 λεωφορεία, 18 δημοτικά οχήματα, 4 κυβερνητικά κτίρια, 94 επιχειρήσεις και ένα αστυνομικό τμήμα. Πρωταγωνιστής στις συγκρούσεις είναι η νεολαία. Ακόμη και μαθητές Λυκείου κατέβηκαν στους δρόμους και δεν διαλύονταν επί ώρες, παρά την αστυνομική καταστολή. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στους 600 συλληφθέντες τη Δευτέρα το βράδυ στην Αγκυρα οι 50 ήταν μαθητές Λυκείου.

Η καταστολή μέχρι την Τετάρτη το βράδυ μετράει τρεις νεκρούς (συν ένα νεκρό μπάτσο) και πάνω από 3.000 τραυματίες. Η εμμονή των διαδηλωτών και η συμπάθεια που φαίνεται πως έχουν από μεγάλο τμήμα του πληθυσμού ξεσκέπασαν τον δημοκρατικό μανδύα του Ερντογάν. Οι μπάτσοι πήραν εντολή να χτυπήσουν ακόμη και τις διαδηλώσεις σε Αγκυρα και Ισταμπούλ, που οργάνωσαν τα συνδικάτα στο πλαίσιο της απεργίας που κυρήχτηκε σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Ηταν αυτή η καταστολή που έδωσε τη δυνατότητα στην αντιπολίτευση να σπεκουλάρει. Βρήκαν την ευκαιρία οι Κεμαλικοί να πάρουν τη ρεβάνς από τον μέχρι πρότινος πανίσχυρο Ερντογάν, με τον ηγέτη τους να γλείφει την εξεγερμένη νεολαία, δηλώνοντας ότι έδωσε ένα μάθημα στον Ερντογάν. Μπορεί οι οπαδοί της αντιπολίτευσης να ανεμίζουν τις τουρκικές σημαίες με τυπωμένη τη φωτογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ, όμως σίγουρα δεν είναι η κοσμική αντιπολίτευση αυτή που προκάλεσε την έκρηξη της οργής, ούτε αυτή που καθοδηγεί τις καθημερινές διαδηλώσεις και συγκρούσεις. Ακόμη και ξένοι ανταποκριτές σημειώνουν πως στο δρόμο είναι καταλυτική η παρουσία της τουρκικής άκρας αριστεράς, τα μέλη της οποίας έχουν παράδοση στις οδομαχίες. Βέβαια, ούτε η άκρα αριστερά καθοδηγεί όλον αυτόν τον κόσμο, όσο κι αν έχει τη δυνατότητα να οργανώνει την αντιβία των οδομαχιών. Ούτε ο κόσμος είναι «ένα». Οποια κατάληξη κι αν έχει αυτός ο ξεσηκωμός, το σίγουρο είναι ότι η επόμενη μέρα δε θα είναι η ίδια. Οπως τίποτα δεν ήταν ίδιο μετά την εξέγερση της ελληνικής νεολαίας το Δεκέμβρη του 2008. Χιλιάδες νεολαίοι, μια γενιά που μεγάλωσε στα χρόνια της ψεύτικης ευμάρειας του Ερντογάν, πήραν το βάπτισμα του πυρός, απέκτησαν τις πρώτες πολιτικές τους εμπειρίες, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό υλικό έτοιμο να εκραγεί ανά πάσα στιγμή.

Πηγή: Κόντρα