Η 17 Νοέμβρη, ο Μπαρμπα-Θωμάς και η δική μας ειλικρινής άρνηση της βίας

Πηγή: http://ilesxi.wordpress.com
 

Του Μέλιου Καδρά 

“Εδώ δεν υπάρχει ο περίφημος “ενδεχόμενος δόλος”; Ας πέσουν οι μάσκες. Οι εφοπλιστές του ΣΑΜΙΝΑ ουδέποτε θα διωχθούν, όπως δεν διώχθηκε κανένας εφοπλιστής για τους εκατοντάδες πνιγμένους στα πλωτά τους φέρετρα. Όπως δεν θα διωχθεί ο ιδιοκτήτης του IRON ANTONIS για το σάπιο JET ONE που τυχαία δεν έγινε ΣΑΜΙΝΑ με νέους δεκάδες νεκρούς. Αλλωστε έχει αθωωθεί για το σαπιοκάραβο IRON ANTONIS με τους 24 νεκρούς μαζί με τους υπεύθυνους του νεογνώμονα που υπέγραψαν τα πιστοποιητικά αξιοπλοϊας για να ταξιδεύουν ελεύθερα τα ΔΥΣΤΟΣ και τα άλλα. Ας πέσουν οι μάσκες. Τα κρατικά όργανα που εξοστρακίζουν τις σφαίρες τους σε μετανάστες, μικροκλεφτρόνια, διαδηλωτές, αθωώνονται ή καταδικάζονται σε συμβολικές ποινές. Για τη 17Ν έγιναν ειδικοί νόμοι, έκτακτα μέτρα, ειδικές φυλακές, ειδική σύνθεση του Δικαστηρίου σας.”

Από την απολογία του Δημήτρη Κουφοντίνα

Το αστικό μπλοκ επιχειρεί να ανοίξει τον φάκελο της 17 Νοέμβρη με τον ίδιο τρόπο που τον έκλεισε. Άπλετο φως θα χυθεί στον θάνατο του  Μπακογιάννη και όχι στα βασανιστήρια, στον Ξηρό. Θα μας δείξουν τα παιδιά του Σόντερς και όχι τα παιδιά που πέθαναν την Γιουγκοσλαβία από τις βόμβες του.

Η ελληνική κοινωνία θα καθίσει στον καναπέ της σαν μια ενωμένη οικογένεια και θα παρακολουθήσει το εύπεπτο φιλμ νουάρ που θα μας σερβίρει η αστική μας τάξη με την βοήθεια των Αμερικάνικων μυστικών υπηρεσιών και τον μεγαλοδημοσιογράφων. Ένα σαρδόνιο χαμόγελο θα σχηματιστεί το πρόσωπο του Χρυσοχοίδη και του Σημίτη, όταν θα κάνουν reunion με τους Αμερικάνους πράκτορες ,τους αστυνόμους και τους βασανιστές, που τόσα πολλά πέρασαν μαζί, εκείνο το καλοκαίρι του 2002.


Έχουν γραφτεί πολλά και μπορούν να γραφτούν ακόμα περισσότερα. Για το μονοπώλιο της βίας, από την πλευρά του κράτους, την στάση της επίσημης αριστεράς, την προβοκατορολογία κτλ
Σκοπός μας όμως δεν είναι μία εκτενής ανάλυση σε σχέση με το φαινόμενο της τρομοκρατίας. Άλλωστε το αστικό κράτος έχει εκσυγχρονίσει σε τέτοιον βαθμό τις “γιάφκες” με το νομικό του οπλοστάσιο, ώστε οποιαδήποτε άποψη που ξεφεύγει έστω και λίγο από την κυρίαρχη ιδεολογία, ακόμα και αν δεν υποστηρίζει τις ένοπλες ομάδες, να μπορεί δυνάμει να ποινικοποιηθεί [ 1].

Αναμφίβολα, υπάρχει μία τάση ενίσχυσης των ολοκληρωτικών χαρακτηριστικών διακυβέρνησης από την πλευρά της άρχουσας τάξης, μέσω της αστικής δημοκρατίας. Είναι γνωστό πλέον το πως οι ΗΠΑ, εκμεταλλεύτηκαν την ενδεκάτη Σεπτεμβρίου για να θωρακίσουν την ευαίσθητη κυριαρχία τους τόσο ενάντια στον εξωτερικό εχθρό, όσο και στον εσωτερικό..

Είναι μια ευκαιρία ώστε να επιταχυνθεί η τάση εξέλιξης που διατύπωσε ο Giorgio Agamben ως “Η κατάσταση εξαίρεσης έχει γίνει μόνιμη και γενική”. Η Εξαίρεση έχει γίνει ο κανόνας, διαποτίζοντας τόσο τις εξωτερικές σχέσεις όσο και το εσωτερικό [2 ].

Τι είναι όμως η κατάσταση εξαίρεσης;

Όπως μας λένε οι Hardt και Negri,: “Μια μακρά παράδοση συνταγματικής σκέψης, υποστηρίζει ότι σε περιόδους σοβαρής κρίσης και κινδύνου, όπως εν καιρώ πολέμου, το σύνταγμα πρέπει να αναστέλλεται προσωρινά και να δίνονται έκτακτες εξουσίες σε ένα ισχυρό εκτελεστικό σώματα, ή ακόμα και σε έναν δικτάτορα προκειμένου να προστατευτεί η πολιτειακή τάξη”[3 ].

Δε θυμίζει εκπληκτικά τις οργισμένες δηλώσεις Βενιζέλου για εκνευριστική πολυφωνία [ 4 ], ή του Τέλλογλου για αναστολή άρθρων του Συντάγματος;[5 ]

Άξιοι συνεχιστές μια αστικής τάξης που κυβέρνησε για αιώνες την χώρα με βασανιστήρια, ιδιώνυμα και έναν σχεδόν μόνιμο κίνδυνο πραξικοπήματος.

Άλλωστε ζώντας στην εποχή που δεν υπάρχει δυνατότητα στον καπιταλισμό να προσφέρει ένα άλλο κοινωνικό συμβόλαιο και ενώ το TINA (δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική) της Θάτσερ, έχει γίνει το κύριο επιχείρημα της καπιταλιστικής κυριαρχίας είναι λογικό να εκνευρίζεται ο Ευάγγελος με οποιαδήποτε κριτική του ασκείται.

Υπό αυτό το πρίσμα, η φωνή του Πάγκαλου δεν είναι η φωνή κάποιου γραφικού, αλλά η πιο επιθετική φωνή προώθησης αυτής της εξέλιξης και η Χρυσή Αυγή, η έμπρακτη στήριξη των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών στους δρόμους. Στους δρόμους της χώρας που έχουν συμπυκνωθεί όλες οι παγκόσμιες αντιφάσεις. Στους δρόμους της χώρας που ή θα κερδίσει η κατάσταση εξαίρεσης, ή η πραγματική δημοκρατία. Ή η βαρβαρότητα, ή ο σοσιαλισμός.

Έτσι λοιπόν, η εκ νέου προβολή της 17Ν και η τρομουστερία που θα ακολουθήσει με αφορμή αυτή την επέτειο, μόνο αθώα δεν γίνεται.

Δεν είναι μόνο τα χρήματα από την τηλεθέαση, ούτε απλά η προώθηση για ακόμα μια φορά, των φιλελεύθερων νεοκαντιανών ευχών περί μη βίας.

Αυτά μπορεί να τα κάνει πολύ καλύτερα και με μάλιστα με αριστερό προφίλ και ο Σταύρος Θεοδωράκης φέρνοντας στην εκπομπή του τον κάθε νοσταλγό του Χίτλερ [6] [7 ].

Είναι η εδραίωση της κατάστασης εξαίρεσης που κινεί τα αστικά επιτελεία να πιάσουν δουλειά για ακόμα μια φορά. Ο Μισελ Φουκώ, έγραψε κάποτε ότι στον Μεσαίωνα, οι εκτελέσεις γίνονταν, μπροστά στον λαό, δείχνοντας έτσι, ότι η εξουσία είναι μία και πως οποιαδήποτε αντίδραση μπορεί να παταχθεί με τον πιο βίαιο τρόπο.

Αντίθετα, στον καιρό της αστικής δημοκρατίας, οι εκτελέσεις και τα βασανιστήρια, μεταφέρθηκαν στα υπόγεια των φυλακών. Κρύφτηκαν από τον πολύ κόσμο, και μαζί έκρυψαν και τον ταξικό τους χαρακτήρα[8 ].

Ας κατέβουμε λοιπόν μαζί τις σκάλες στα ειδικά διαμορφωμένα μπουντρούμια των ελληνικών φυλακών. Η μάλλον ας γυρίσουμε λίγο πίσω τον χρόνο να κάνουμε μια καλοκαιρινή βόλτα στο Τζάνειο του 2002, να δούμε τους τρόπους με τους οποίους “μίλησε” τελικά ο Σάββας Ξηρός. Να δούμε πόσο αδίστακτα συμπεριφέρθηκε το κράτος σε μια κατάσταση εξαίρεσης, και τι θα ζήσουμε σε περίπτωση που αφήσουμε να σημάνει η εδραίωση αυτής της κατάστασης για όλους μας.

Μάταια περιμένω το νεκροσέντονο. Αυτό που σκεπάζουνε όσους πεθάνουν στο δρόμο… …Έξω ουμανιστικό περιτύλιγμα. “Περίθαλψη πρωθυπουργού”, ιατρικά συμβούλια, ιατρικά ανακοινωθέντα. ….Μέσα κουκουλοφόροι πτωματοφύλακες τριγυρίζουν περίεργο, εκτελώντας το μακάβριο έργο τους.
…Μια ύποπτη ησυχία, επικρατεί. Κάποια στιγμή αρχίζουν δειλά δειλά να αναδύονται κάτι κίτρινοι ατμοί. Απλώνονται, απλώνονται, πυκνώνουν, καλύποτυν, εξαφανίζουν τα πάντα, πρώτα χαμηλά στο χώρο, μέχρι που φτάνουν σιγά σιγά στο ταβάνι. Τότε δεν υπάρχει γύρω μου παρά ένα πυκνό κίτρινο χρώμα. Με δηλητηριάζουν, πρέπει να παλέψω να επιβιώσω, να καταγγείλω.

…Οι απαντήσεις μου από την άλλη, δεν έχουν στην πραγματικότητα ειρμό,όχι τόσο όσο θα ήθελε ο διευθυντής. Κάτι που μάλλον τον εκνευρίζει αφάνταστα γιατί φωνάζει οργισμένος. “Δε μου λες, ΑΕΚ δεν είσαι; Ε, απόλαυσε το κίτρινο… “ και φεύγει… Χωρίς έλεος, συνεχίζουν το έργο τους. Τα παραληρήματα, οι συνομιλίες με τα φαντάσματα, οι φωνές, το ΄τι προσπαθώ όσο μου επιτρέπουν τα σκοινιά να δείρω τον αέρα, το ότι περιγράφω φανερά της φοβίες μου ή ότι σπαρταράω σε έναν θάλαμο εντατικής, κρίνονται ανάξια αντιμετώπισης. Δεν υπάρχει λόγος, αφού τα επιδιώκουν, τα προκαλούν και τα εκμεταλλεύονται οι ίδιοι. Κάθε αδύνατο σημείο που εκδηλώνεται, είτε το μάθουν απο μένα, είτε το διαπιστώσουν, είτε το γνωρίζουν εκ πείρας, είναι όπλο στα χέρια τους. Ο χρόνος είναι κι αυτός εναντίον μου. Προχωράει διασπώντας τη συνοχή της λογικής και συσσωρεύοντας πάνω μου δυσβάσταχτες αδυναμίες. Κάποτε θα βρουν την κερκόπορτα.
[9 ]

Οι αστοί σαν άλλοι ανθρωποφάγοι, ξαναδένουν το κουφάρι της 17Ν στην πλατεία και χορεύουν γύρω του κραυγάζοντας βρωμόλογα ενώ είναι έτοιμοι να το κατασπαράξουν.

Το παρόν κείμενο θα μπορούσε και να μην είχε γραφτεί. Θα μπορούσαμε να παρακολουθήσουμε και εμείς το ρεπορτάζ του μέγκα, να κατηγορήσουμε από μέσα μας το κατεστημένο και να αφήσουμε το status quo ανενόχλητο σε άλλη μία προσπάθειά του να ξαναγράψει την ιστορία και να ελέγξει το μέλλον.

Στην πραγματικότητα όμως όταν λείπει μια επαναστατική ανάλυση, οι αστικές αντιλήψεις για την πολιτική εξουσία, έχουν ηγεμονεύσει χωρίς καν να βρουν αντίσταση[10 ].

Το θέμα των ένοπλων οργανώσεων όπως και οποιοδήποτε πολιτικό ζήτημα , δεν πρέπει να αποτελεί μία ευκαιρία για να μπορέσει η αριστερά να κάνει δήλωση νομιμοφροσύνης, στην ουσία αποδεχόμενη τις προπαγανδιστικές τεχνικές των αστών. Είναι άλλο ένα ζήτημα, που διακυβεύονται πολιτικά συμπεράσματα, αναλύσεις, έννοιες, και εν γένει ολόκληρη η πολιτική ατζέντα. Δεν υπάρχουν θέματα ταμπού για την επαναστατική αριστερά. Θέματα ταμπού υπάρχουν για τις γραφειοκρατίες,

Είναι αντικειμενικός ο κίνδυνος και η επιδίωξη, να ταυτιστεί η αριστερά με τις Ε.Ο. Με τον αρνητικό αντίκτυπο που πιθανότατα θα έχει αυτό στον κόσμο, αποτελεί όμως όπως και κάθε πολιτικό ζήτημα, μια ευκαιρία μέσω της πολιτικής του διάστασης, να απονομιμοποιηθεί η κυρίαρχη ιδεολογία και το σύστημά της και να προβληθεί μια άλλη αφήγηση.

Αυτό το κείμενο δεν ανέλυσε το πολιτικό σχέδιο και πρακτικές της 17Ν άλλωστε αυτές είναι εκτός του κάδρου, εκτός της ατζέντας, όπως αυτή καθορίζεται από τα δελτία των οχτώ.

Εν κατακλείδι, και επιστρέφοντας, στην κατάσταση εξαίρεσης, ο ιδρυτικός μύθος αυτής της παράδοσης σκέψης είναι ο μύθος του ευγενούς Κιγκινάτου, του ηληκιωμένου γεωργού της αρχαίας Ρώμης ο οποίος, όταν τον εκλιπαρούν οι συμπατριώτες του, δέχεται να αναλάβει το ρόλο του δικτάτορα για να αποτρέψει τον κίνδυνο που απειλεί την δημοκρατία. Δεκαέξι μέρες, αργότερα ο εχθρός έχει κατατροπωθεί και η Δημοκρατία έχει σωθεί, οπότε ο Κιγκινάτος επιστρέφει στο άροτρό του.

Οι κολασμένοι της γης αυτής,, φαίνεται ότι μόνο έτσι μπορούν να σταματήσουν την τάση του σύγχρονου καπιταλισμού για ολοκληρωτισμό. Πρέπει να φύγουμε, από τα άροτρά μας και να πάρουμε την εξουσία. Κάποτε αποσπούσαν την εργατική μας δύναμη με το μαστίγιο και ένα πιάτο ψωμί και σήμερα, την αποσπούν με τον μισθό για ένα πιάτο ψωμί και την συγκατάθεσή μας.

Ο καθένας από εμάς που ανήκει στον κόσμο της εργασίας, που είναι δηλαδή αναγκασμένος καθημερινά να πουλάει την εργασιακή του δύναμη για να επιβιώσει, είναι συμφέρον του να ξεσηκωθεί. Όχι όμως , μόνο για να αρνηθεί και να καλυτερέψει της επικρατούσα βάρβαρη κατάσταση αλλά για να ανοίξει μια άλλη προοπτική.

Διότι σε σχέση με το επίπεδο ζωής και προσωπικής, κοινωνικής, οικονομικής ανάπτυξης που θα μπορούσαμε να είχαμε, η σημερινή κατάσταση, οι σημερινές παραγωγικές δυνάμεις στις οποίες μας καθηλώνει ο καπιταλισμός, σαν οπισθοδρομικές πρέπει να αντιμετωπίζονται. Σαν άροτρο στους καιρούς του τρακτέρ. Σαν τρακτέρ στον καιρό της βιοτεχνολογίας.

Είναι αμείλικτη πλέον η αντίφαση ανάμεσα σε αυτό που θα μπορούσαμε να ζούμε και σε αυτό που ζούμε. Ανάμεσα στην πλήρως αυτοματοποιημένη παραγωγή και στο 10ωρο που εργαζόμαστε σήμερα. Η αντίφαση ανάμεσα στο 25 τα εκατό ανεργία και στην πλήρη απασχόληση και καλλιέργεια των ικανοτήτων του ανθρώπου.

Η αντίφαση, ανάμεσα στην απελευθερωτική εκπαίδευση της νέας εποχής και στο σημερινό σχολείο-παρκιγκ που καταδικάζει τα παιδιά της εργατικής τάξης σε αποτυχία και μίσος για την μόρφωση. Η αντίφαση εν τέλει, ανάμεσα σε αυτό που ζούμε και σε αυτό που θα μπορούσαμε να ζούμε με βάση τις σημερινές δυνατότητες .

Η ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης της παγκόσμιας ιστορίας, ανθρωπότητας και της ζωής μας, μας καλεί να αγωνιστούμε. [11] .

Η παραπάνω πρόταση, σήμερα δεν διώκεται ως τρομοκρατική, παρότι υπάρχει ήδη το νομικό οπλοστάσιο για να γίνει αυτό. Τα βίντεο με τις ασκήσεις του ΝΑΤΟ [12 ], [ 13 ] το οποίο καταστέλει διαδηλωτές που εναντιώνονται στον πόλεμο, στην ΕΕ και τον καπιταλισμό δεν είναι φανταστικές εικόνες, μα πιθανότατα εικόνες απ’το μέλλον και η καταστολή των Ε.Ο. Μία απλή πρόβα.

Η αναλογία με τον μύθο του Κιγκινάτου τελειώνει στο ότι μόλις κατατροπωθεί η αστική τάξη και οι αντιδημοκρατικοί της σχεδιασμοί, δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω στα “χωράφια” της εκμεταλλευτικής κοινωνίας .

Ιστορία ερχόμαστε

Μόνη λύση, η παραμονή στο τιμόνι της ιστορίας, και η ριζοσπαστική αναδόμηση της ζωής μας. Να πάρουμε πίσω το οχτάωρο, με τον τρόπο που το πήραμε και τότε. Να οργανώσουμε την εργατική λαϊκή μαζική αντι-βία για να αρνηθούμε μια για πάντα την βία την εκμετάλλευση, την καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο.

Σε μια Ιστορία, που την θέλουν άχρωμη α-ιστορική και πεθαμένη, μια Ιστορία που… από στιγμή σε στιγμή τελειώνει[14], εμείς πρέπει να την αναστήσουμε με  επαναστατική θεωρία και πράξη. Να της δώσουμε φαντασία και χρώμα. Να περιγράψουμε την προέκτασή της στις ζωές μας και να την ξαναγράψουμε όπως πραγματικά ήταν. Μια ιστορία αγώνων των φτωχών ενάντια στους πλούσιους. Οι πυραμίδες των Φαραώ, να πάρουν τα ονόματα των σκλάβων που τις έχτισαν και η “καλύβα τους Μπαρμπα-Θωμά” να δώσει την θέση της στα “Σταφύλια της οργής”.
Ας μην φορολογηθούν οι εφοπλιστές. Δεν είναι ανάγκη, αν δεν δεν θέλουν. Θα πάρουμε αναδρομικά, όσα μας χρωστάνε, παίρνοντας τα πλοία τους.

Οι δεκάδες χιλιάδες άνεργοι εκπαιδευτικοί, να μπουν στις τάξεις και να βοηθούν στην σχολική ισότητα.

Αντί να παίρνουν οι αστοί τα σπίτια των φτωχών, μέσω της ΔΕΗ να πάρουμε εμείς τα σπίτια του Καρατζαφέρη και των καπιταλιστών και να τα δώσουμε σε όλους αυτούς τους άστεγους. Τα χρυσάφια της εκκλησίας να γίνουν νοσοκομεία, πάρκα και εργοστάσια φαρμάκων και το Porto Carras δωρεάν παραθεριστικός παράδεισος των εργατών.

Ας μην παίζουν πια οι καλύτερες ορχήστρες για τους παλιούς και σύγχρονους βασιλιάδες στις αυλές τους και στα μέγαρα τους. Να βγουν στις πλατείες να παίξουν μουσική για εμάς που χτίσαμε τις πυραμίδες, οργώσαμε τα χωράφια, κινήσαμε τα πλοία, διδάξαμε τα παιδιά μας, παράγαμε πολιτισμό και κάναμε τον άνθρωπο αυτό το συγκλονιστικό ον. Μουσική επιτέλους για εμάς. Τον κόσμο της εργασίας.

Για να ξαναεμπνεύσει και να ξαναγίνει ο κομμουνισμός η υπαρκτή κίνηση που καταργεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων [15], η νιότη του κόσμου. Για την πραγματική δημοκρατία και την υπέρβασή της. Τον κομμουνισμό της νέας εποχής.

ΥΓ. Η 17Ν σκότωσε 24 ανθρώπους κατά την διάρκεια της δράσης της.

Ας δώσουμε όμως φωνή σε αυτούς που ποτέ δεν την είχαν

Στην Μαρφίν δολοφονήθηκαν 3 επειδή ο κύριος με τα 3 κότερα αντί να δώσει λεφτά για πυρασφάλεια[ 16 ], αγόρασε τον Σισέ.

Για να γίνουν οι Ολυμπιακοί αγώνες στην ώρα τους είχαμε παραπάνω από 13 εργατικά ατυχήματα-δολοφονίες. 13 ζωές αφαιρέθηκαν[17 ] για να βγάλει κέρδη η Κόκα Κόλα και η Ζήμενς από τα χρήματα του ελληνικού λαού.

Στο περίφημο Σάμινα 81 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους και άλλοι 231 στο αεροπλάνο της Ήλιος. Πόσοι οι νεκροί στο Πέραμα; Και πόσοι στα εργοστάσια του Βόλου; Καθαρές δολοφονίες. Μερικές χιλιάδες ευρώ για συνθήκες ασφαλείας χρειάζονταν και οι καπιταλιστές μαζί με τους πολιτικούς τους, προτίμησαν να κάνουν μια δολοφονία. Άλλωστε δεν θα καθίσουν ποτέ στο δικαστήριο. Και σε όλα αυτά προστίθεται η διαφαινόμενη εκδικητική αργή δολοφονία του Σάββα Ξηρού, που του στερούν τα περιθώρια αξιοπρεπούς επιβίωσης, αφού δεν τον αφήνουν να μπει στο νοσοκομείο[18] .

Να βγούμε στους δρόμους, να μπούμε στην βουλή, να διώξουμε τους πολιτικούς τους.

Τα αεροπλάνα, τα πλοία και στα εργοστάσια θα τα κατέχουν οι ίδιοι δολοφόνοι;

Ποιοι είναι τελικά οι τρομοκράτες;


Βιβλιογραφικές αναφορές

[ 1 http://thenetwar.com/2010/09/diadilonis-ara-ise-tromokratis-lei-o-neos-tromonomos/]
[2 M. Hardt, A. Negri, Το Πλήθος, Αθήνα 2011, Αλεξάνδεια, σελ 26]
[3 M. Hardt, A. Negri, Το Πλήθος, Αθήνα 2011, Αλεξάνδεια, σελ 26]

[ 4 http://www.newsbomb.gr/politikh/story/116153/e-venizelos-to-dilimma-itan-thysies-i-katastrofi]

[5 http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=2092]

[6 http://pinnokio.gr/arthro/o-mixaloliakos-ekane-th-megalyterh-thletheash-poy-exei-ginei-pote-sthn-ekpomph-prwtagwnistes ]

[7 http://www.youtube.com/watch?v=HHHM5wC4Nxs&feature=related ].

[8 http://www.youtube.com/watch?v=XbBB43oJTUU ].

[9 Σάββας Ξηρός, Η μέρα εκείνη, Αθήνα 2006, Alicia Romero ]

[10 Προβλήματα του σύγχρονου κράτους και του φασιστικού φαινομένου, Ν. Πουλαντζάς, Ρ. Μίλιμπαντ, Ζ.Π. Φαυ, Θεμέλιο σελ.14]

[11 Α.Σ. Βιγκότσκι, Η Σοβιετική Ψυχολογία για την ανάπτυξη του παιδιού, Αθήνα 2003, Σύγχρονη εποχή]

[12 http://www.youtube.com/watch?v=2m62AkjkDWU ],

[ 13 http://www.efylakas.com/archives/8515 ]

[14 F. Fukuyama, The end of History, New York Times]

[15 Κ. Μαρξ- Φ. Εγκελς, Η Γερμανική Ιδεολογία, Αθήνα 1989, Gutenberg]
[ 16 http://tvxs.gr/news/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-marfin-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE-%CE%B7-%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%B7-%CE%AD%CE%BE%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CF%85%CE%B3%CE%AE%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CF%85%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%86%CE%AC%CE%BB ]
[17 http://www.iospress.gr/ios2004/ios20040502a.htm ]
βλέπε επίσης “Giorgio Agamben, Ασφάλεια και Τρόμος, http://library.panteion.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/1179/1/agamben.pdf “
[18] http://tsak-giorgis.blogspot.gr/2012/07/blog-post_6293.html