Αριστερά καπέλα σε ρόζ απόχρωση (για το καπέλωμα εκδήλωσης για τη ΒΙΟ.ΜΕ)

Θέλετε ένα παράδειγμα για το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η «αυτοδιαχείριση» για το μάζεμα «κουκιών» στο μεγάλο παζάρι της κοινοβουλευτικής «αλλαγής» με αριστερό προφίλ, κοινώς για την ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ στις ερχόμενες εκλογές; Ο λόγος για την εκδήλωση του Δικτύου Επισφαλώς Εργαζομένων και Ανέργων το απόγευμα της περασμένης Τρίτης, με ομιλητές τον Raul Godoy, επί 20ετία εργαζόμενο και από τα ιδρυτικά στελέχη του συνδικάτου του αυτοδιαχειριζόμενου εργοστασίου της Zanon στην Αργεντινή, εκπρόσωπο των εργαζομένων της ΒΙΟΜΕ και μια οικονομολόγο.

Αν επρόκειτο μόνο για την προσπάθεια των εργαζόμενων να μην πεινάσουν τα παιδιά τους, όπως υποστήριξε ο εκπρόσωπος των εργαζόμενων στη ΒΙΟΜΕ, που έχουν καταλάβει το εργοστάσιο και το λειτουργούν, ή για τον αγώνα επιβίωσης των 450 εργατών της Ζανόν μετά από 10 χρόνια κατάληψης, δε θα μιλούσαμε για καπέλωμα, αλλά για μορφές αγώνα κάποιων εργαζόμενων προκειμένου να επιβιώσουν. Μορφές αγώνα και αντιλήψεις με πολλές από τις οποίες θα μπορούσε να διαφωνήσει κανείς, αλλά θα τις σεβόταν, αφού έχουν κίνητρο την υπεράσπιση του εργάτη από την απόλυτη εξαθλίωσή του (άσχετα αν τελικά η προσπάθεια αποδειχτεί επιτυχημένη ή όχι). Οταν όμως τα εγχειρήματα αυτά χρησιμοποιούνται για να ενισχυθούν κόμματα κοινωνικής δημαγωγίας, τα πράγματα αλλάζουν. Τότε μιλάμε για πρόκληση. Πώς έγινε αυτό στη συγκεκριμένη εκδήλωση;

Μετά την ομιλία των δύο εκπροσώπων των εργαζόμενων και ορισμένες ερωτήσεις που τέθηκαν από τους παρευρισκόμενους, άρχισε το συριζικό ρεπερτόριο. Την αρχή έκανε με την τοποθέτησή του ο βουλευτής Πρέβεζας του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Μπάρκας, ο οποίος δήλωσε
ότι είναι απ’ αυτούς που συμμετείχαν στο Δίκτυο Επισφαλώς Εργαζόμενων. Ο Μπάρκας, αφού χαιρέτισε τα αυτοδιαχειριστικά παραδείγματα της Ζανόν και της ΒΙΟΜΕ, υποστήριξε ότι τέτοια εγχειρήματα θα πρέπει να στηριχτούν από μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Στη συνέχεια, πήρε το λόγο η οικονομολόγος του πάνελ Στεφανία Γεωργακάκου-Κουτσονίκου, η οποία έκανε μία εκτεταμένη μαρξίζουσα ανάλυση για την «αντίληψη της παραδοσιακής αριστεράς για την υπέρβαση του καπιταλισμού, που οδήγησε σε έναν ιδιότυπο κρατικό καπιταλισμό στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες», για την «απελευθέρωση της δημιουργικότητας των εργαζομένων» και τη «συμμετοχή τους στο σχεδιασμό της παραγωγής, μέσω της αυτοδιαχείρισης, ώστε να καταργηθεί η διάκριση μεταξύ χειρωνακτικής και πνευματικής εργασίας» (sic!), για την «αλλαγή των δομών και το σπάσιμο της ιεραρχίας» και άλλα τέτοια… συμπαθητικά.

Και πού κατέληξε; Στο ότι η αυτοδιαχείριση των εργοστασίων είναι μεν σημαντικό εγχείρημα, αλλά δεν πρέπει να θεωρηθεί πανάκεια. Διότι, «παρότι το αυτοδιαχειριζόμενο μοντέλο αλλάζει την οργάνωση της παραγωγής εντός του εργοστασίου και ταυτόχρονα στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών των εργαζομένων, δε σημαίνει ότι αυτόματα οργανώνεται στη βάση της παραγωγής για την κάλυψη αναγκών. Σημαίνει ότι εξακολουθεί να οργανώνεται στη βάση της παραγωγής για την ανταλλαγή, να παράγει δηλαδή ανταλλακτικές αξίες και όχι αξίες χρήσης, να παράγει εμπορεύματα και όχι χρήσιμα προϊόντα και άρα συνεχίζει να υπόκειται στη διαδικασία του ανταγωνισμού και να δέχεται συνεχείς πιέσεις, με κίνδυνο να αναπαράγει στο εσωτερικό του τις καπιταλιστικές δομές προκειμένου να ανταπεξέλθει σε έναν συνεχώς εντεινόμενο ανταγωνισμό». Κι εκεί που λέγαμε ότι κάτι σωστό πάει να ειπωθεί, έστω και με κάποια λάθη, όπως ο υπαινιγμός ότι τα εμπορεύματα δεν είναι χρήσιμα προϊόντα (αλήθεια, γιατί τα αγοράζει κανείς αν δεν είναι χρήσιμα;), αναγνωρίζοντας όμως ότι το κεφάλαιο δεν παράγει στη βάση της χρησιμότητας αλλά της κερδοφορίας, έρχεται η κατραπακιά: «Για να υπερβεί το πλαίσιο του ανταγωνισμού, το αυτοδιαχειριστικό μοντέλο θα πρέπει να συνοδεύεται και από έναν πολιτικό στόχο». Ποιος είναι αυτός ο στόχος; Μαντέψτε!

Μα μια κυβέρνηση της… Αριστεράς, φυσικά! Με την προϋπόθεση, φυσικά, ότι η κυβέρνηση αυτή θα είναι θετικά προσκείμενη σε τέτοια εγχειρήματα (όπως ακριβώς ο ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου ο βουλευτής διαβεβαίωσε ότι το κόμμα του τα στηρίζει ανεπιφύλακτα) και κυρίως θα διασφαλίζει ότι αυτά τα εγχειρήματα δε θα πολεμούνται από το κράτος, δηλαδή θα τους δώσει τη νομική δυνατότητα να λειτουργήσουν. Μια τέτοια κυβέρνηση, που θα στηρίξει αυτά τα εγχειρήματα, θα συμβάλει στην «προσπάθεια αλλαγής του τρόπου παραγωγής, πλέον όχι στην κατεύθυνση της ανταλλαγής για το κέρδος, αλλά στην κατεύθυνση της κάλυψης των αναγκών»! Αρκεί αυτά τα εγχειρήματα να πληθύνουν και να στηριχτούν από τον κόσμο (κοινώς, προτιμήστε… αυτοδιαχειριστικά), και ο καπιταλισμός θα πέσει… σαν ώριμο φρούτο! Χωρίς επαναστάσεις και… αίματα, χωρίς τσάκισμα του κρατικού μηχανισμού, που ο κακόμοιρος ο Μαρξ τόσο επέμενε ότι επιβάλλεται, χωρίς ταξικές συγκρούσεις.

Μα τι λέμε τώρα. Ο πρόεδρος Αλέξης τα βρήκε με τον Δασκαλόπουλο, τώρα «η Αριστερά μπήκε στο κάδρο του ΣΕΒ»! Πριν από τρεις δεκαετίες, ο Αντρέας Παπαντρέου έβγαινε ακόμα πιο σοσιαλιστικά από το σημερινό ΣΥΡΙΖΑ. Μιλούσε κατά του ιμπεριαλισμού, κατά της ΕΟΚ και του ΝΑΤΟ, για σοσιαλιστικούς μετασχηματισμούς και κοινωνικοποιήσεις, σε βαθμό που ο δεξιός αντίπαλός του, ο άπαιχτος Γεώργιος Ράλλης, είχε προειδοποιήσει ότι ο Αντρέας θα φέρει τη «δικτατορία του προλεταριάτου» («πγολεταγιάτου» για την ακρίβεια, για να θυμηθούμε και τον τρόπο ομιλίας του τότε αρχηγού της ΝΔ). Τελικά, οι κοινωνικοποιήσεις αποδείχτηκαν απαγόρευση του δικαιώματος της απεργίας, ξεπούλημα των προβληματικών επιχειρήσεων, απολύσεις, προγράμματα λιτότητας. Ποιος θα εξασφαλίσει ότι δεν θα γίνει το ίδιο με τον ΣΥΡΙΖΑ; Πόσο μάλλον όταν οι κωλοτούμπες του κόμματος αυτού δίνουν και παίρνουν;

Τα πράγματα είναι πιο απλά στη βάση τους. Αν τα μέσα παραγωγής δεν περάσουν στην εξουσία των εργατών (κι αυτό θα γίνει μόνο με την προλεταριακή επανάσταση, όπως και να την ονομάσει κανείς, αν δεν του αρέσει ο… ξύλινος λόγος, και όχι με χαμόγελα στις κάλπες), αν δεν οικοδομηθεί ένα κράτος που θα ασκεί δικτατορία σ’ αυτούς που θέλουν την επιστροφή της εξουσίας του κεφαλαίου και θα αναπτύσσει πιο πλατιά δημοκρατία για τους παραγωγούς του κοινωνικού πλούτου, με στόχο το ίδιο το κράτος αυτό να μπει σε διαδικασία απονέκρωσης στην πορεία, όταν ολοένα και περισσότεροι εργάτες εμπλέκονται στη διοίκηση όλων των κοινωνικών υποθέσεων, όσο κι αν πληθύνουν οι αυτοδιαχειριζόμενες οικονομικές κοινότητες (κάτι που δεν έχει γίνει στην Αργεντινή), όχι μόνο θα είναι ανίκανες να εφαρμόσουν τον οποιοδήποτε σχεδιασμό (αφού η καθεμιά θα λειτουργεί για τη δική της επιβίωση), αλλά θα ενσωματωθούν απόλυτα στον καπιταλισμό, όπως συμβαίνει με την περίπτωση της Μοντραγκόν, η οποία ανδρώθηκε την εποχή της φρανκικικής δικτατορίας και πρόσφατα κέρδισε και το πρώτο βραβείο στον τομέα «τόλμης στην επιχειρηματικότητα» από τους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς (αν δεν το πιστεύετε, μπορείτε να δείτε το δημοσίευμα στο http://www.tulankide.com/en/mondragon-corporation-winner-at-the-boldness-in-business-awards-organised-by-the-financial-times)! Η κυρία οικονομολόγος, όμως, ανακάλυψε θετικά στοιχεία οργάνωσης ακόμη και στη Μοντραγκόν, αν και παραδέχτηκε ότι είναι μία επιχείρηση που στο εξωτερικό δρα καθαρά καπιταλιστικά!

Οσο για τις αλλαγές στις δομές, που υποτίθεται ότι έχουν φέρει οι αυτοδιαχειριζόμενες επιχειρήσεις, αυτό κανείς δεν μπορεί να το εξακριβώσει. Τα λεγόμενα του συμπαθέστατου Ραούλ για τον δημοκρατικό τρόπο λειτουργίας του εργοστασίου, που εξακολουθεί να υφίσταται δέκα χρόνια μετά την κατάληψή του, όντας σε εχθρικό περιβάλλον και χωρίς τη βοήθεια του κράτους, δεν επαρκούν για να πειστούμε, αφού δε μπορούμε να το εξακριβώσουμε. Γι’ αυτό και κρατάμε την απάντηση που πήραμε, όταν ρωτήσαμε για το επίπεδο των μισθών. Οτι οι όποιες αυξήσεις εξανεμίζονται πολλές φορές από τον τεράστιο πληθωρισμό, οπότε η επιπλέον δουλειά πάει στράφι. Ο μηνιαίος μισθός των εργατών στη Ζανόν, από τα 800 πέσος που είχε ανέβει πριν από 10 χρόνια, βρίσκεται στα 6000! Ποσό που ισοδυναμεί με 900 περίπου ευρώ (χωρίς όμως να ξεκαθαριστεί τι γίνεται με την ασφάλιση). Ποσό που παραμένει κάτω από το μέσο μηνιαίο μισθό στη χώρα (βλ. http://www.salaryexplorer. com/salary-survey.php?&loctype= 1&loc=10).

Πηγή: Κόντρα