Για ποια μεταπολίτευση μιλάμε;

του Χρήστου Δάρμα*                                                                                                   

«Ο Καραπαναγιώτης μ’ αποχαιρέτησε αλλιώς.

-Είμαι σίγουρος πως θα το μετανιώσω που σ’ αφήνω. Από την πρώτη στιγμή που σε είδα, δε σε χώνεψα. Μη γελαστείς και νομίσεις πως μπορείς να μου κάνεις τίποτα. Έχω διαταγές για όλα όσα κάνω – μου έδειξε ένα ντοσιέ. Εγώ εκτελώ διαταγές και δε μ’ ενδιαφέρει η πολιτική. Όποια κυβέρνηση και να ’ναι, δε μ’ ενδιαφέρει. Εγώ διαταγές εκτελώ. Μη νομίσεις πως θα σε στείλω στην εξορία, για να μου κάνεις τον ήρωα. Δεν είμαι τρελός να δώσω στελέχη στο ΚΚΕ. Και πέντε χρόνια να μείνεις στην εξορία, θα γυρίσεις επαγγελματικό στέλεχος του ΚΚΕ. Μη νομίσεις πως τώρα είσαι ελεύθερος, φυλακή είσαι πάλι, αλλά με πιο μεγάλη αυλή. Κιχ να κάνεις, χάθηκες. Στη φυλακή είχες μάσες, ξάπλες, φούμες, όλα τζάμπα. Άντε τώρα να δουλέψεις, να βγάλεις το μεροκάματο και τα λέμε. Να δούμε αν θα μείνει καιρός για πολιτική. Λοιπόν, τελευταία συμβουλή. Μακριά από το θέατρο. Να αλλάξεις επάγγελμα, να γίνεις υπάλληλος, να νοικοκυρευτείς. Να ’χεις μια τακτική ζωή. Παρέες και τέτοια κομμένα. Είναι ο μόνος τρόπος να σωθείς. Αν τυχόν σε ξαναφέρουνε εδώ, έχεις το λόγο της τιμής μου χάθηκες. Τώρα μπορείς και περπατάς, ε την άλλη φορά δεν πρόκειται να ξανασηκωθείς. Στρίβε.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ

Αυτό το βιβλίο δε θα γραφόταν ποτέ, αν οι φιλήσυχοι και αντικειμενικοί άνθρωποι όλης της γης δε βοηθούσαν με την αδιαφορία τους και τη σιωπή τους στην επέκταση και στη συνέχιση των βασανιστηρίων (…)».[1]

ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Το ημερολόγιο δείχνει Παρασκευή, 9 Νοεμβρίου 2012. Ο Ουαλίντ προσπαθεί να πιάσει το πρόσωπό του που καίει. Τα ζυγωματικά του είναι πρησμένα, προσπαθεί να ανασηκωθεί στο κρεβάτι του νοσοκομείου, ένα πόνος στα πλευρά κι ύστερα ένας αναστεναγμός πνιχτός,  υπόκωφος. Εγκαταλείπει την προσπάθεια, αφήνει τη ματιά του να τρέξει λίγο στο χώρο, ζαλίζεται. Καλύτερα, σκέφτεται, θα ’ταν κλείσει τα μάτια του, να ξεκουραστεί, ν’ αδειάσει το μυαλό του. Όμως επιστρέφουν στο νου του απρόσκλητες οι σκηνές από τα βασανιστήρια, νοιώθει μια αλυσίδα να του σφίγγει τον λαιμό, πνίγεται, τα μάτια του βουρκώνουν και το άσπρο δωμάτιο του νοσοκομείου παίρνει και πάλι να σκοτεινιάζει. Ξεσπάει σε λυγμούς, σκύβει από πάνω του η νοσοκόμα με το θλιμμένο χαμόγελο, κάτι φωνάζει, ο Ουαλίντ δεν ακούει, μετά την ένεση τον τυλίγει γλυκά ο ύπνος, αλλά ξέρει, πως τα φίδια περιμένουν υπομονετικά να κλείσει τα μάτια του.

Το ημερολόγιο έδειχνε Κυριακή, 4 Νοεμβρίου 2012. Ένα αυτοκίνητο είναι σταματημένο μπροστά του, με την πόρτα του οδηγού ανοιχτή και τη μηχανή αναμμένη. Ένα άνδρας δίπλα του μιλάει σε έντονο ύφος στο κινητό του. Λιποθυμά και πάλι, κρυώνει, δεν μπορεί να θυμηθεί, θέλει μόνο να κοιμηθεί ή να πεθάνει. Ανοίγει τα μάτια του, αντικρίζει δύο άνδρες με στολές και δύο ακόμα, που τον κοιτάζουν ερευνητικά[2]. Αυτοί με τις στολές τον σηκώνουν, ό ένας τον κρατά απ’ τις μασχάλες κι ο άλλος απ’ τα πόδια, ο Ουαλίντ ουρλιάζει απ’ τον πόνο καθώς τον ξαπλώνουν στο φορείο, του φάνηκε όμως, πως αυτός που τον κρατούσε απ’ τα πόδια του χαμογέλασε, σα να του λέγε «κουράγιο, όλα θα περάσουν». Ύστερα τον τύλιξε ένα μαύρο σεντόνι.

Το ημερολόγιο έδειχνε Τετάρτη, 7 Νοεμβρίου 2012. Η Σταυρούλα[3] του λέει πως έχει ευχάριστα νέα. Τον κοιτάζει και σε δευτερόλεπτα κατάφερε στο πρόσωπό της να διακρίνει όλα τα συναισθήματα που μπορεί να νοιώσει άνθρωπος, από συμπάθεια μέχρι οργή. «Σήμερα, θα πάμε στο νοσοκομείο της Νίκαιας, εκεί θα περιποιηθούν τα τραύματά σου οι γιατροί, τέρμα πια το πήγαινε – έλα στα αστυνομικά τμήματα», του λέει, χαρίζοντάς του ένα αναπάντεχο χαμόγελο. Την επομένη ο Ουαλίντ θα χρειαστεί να καταθέσει στον ανακριτή, να του περιγράψει, δηλαδή, τι έζησε το Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2012, όταν απήχθη και βασανίστηκε από τον Γιώργο Σγουρό, τον γιο του και δύο ακόμα άτομα.[4] Ο Ουαλίντ δεν είχε πολλά να πει:

«Το σίδερο έχει πιο λεπτή διείσδυση, είναι σα να σε κόβουν. Μεταβιβάζεται σα λεπίδι. Ένα ξύλο που το πελεκάνε. Το μαξιλαράκι έφυγε από το στόμα και κάποιος έτρεξε και το κράταγε. Εν τούτοις φώναζα. Τότε άφησε το μαξιλαράκι κι άρχισε να με στραγγαλίζει. Ο αέρας που υπήρχε στο στήθος εγκλωβίστηκε. Ο Γκραβαρίτης συνέχισε να χτυπάει. Μεθοδικά και με ρυθμό. Και τα δυο μαζί δεν αντεχόντουσαν. Το πνίξιμο και το πελέκημα είχαν γίνει μια ενότητα. Δεν καταλάβαινα πότε χτυπάει, ήταν κάτι που διαρκούσε. (…) Είχα αρχίσει και δεν αισθανόμουν συμπαγής, ήμουν άνευρος σαν μαλάκιο. Αν δεν υπήρχε ο πάγκος και το σχοινί να με κρατάει, θα ’χα διαλυθεί σαν νερό. Έχασα τις αισθήσεις μου. Συνήλθα. Ο Γκραβαρίτης σε μια γωνιά κουρασμένος κάπνιζε, ένας χαφιές έπινε καφεδάκι. Και το να βασανίζεις, φαίνεται, είναι κούραση. (…) Τώρα πια δε μ’ ένοιαζε, το μόνο που θυμάμαι είναι πως δε μ’ ένοιαζε πια. Ένα αίσθημα που σημαίνει πως λειτουργούνε τα ένστικτα της αυτοάμυνας. Σαν να μην με αφορούσε όλο αυτό το κακό. Ούτε καν λυπόμουνα. Πάει πια, δεν υπάρχεις. Τελεία και παύλα. Όμως κάτι έμενε που δούλευε. Ένας λογιστής κατέγραφε λεπτομέρειες, τίποτα άλλο».[5]

Υ.Γ. Η απόφαση των ελληνικών αρχών προβλέπει την απέλαση του 30χρονου Αιγύπτιου που έπεσε θύμα βασανιστηρίων, ενώ η προφυλάκιση των ανθρώπων που κατονόμασε ως βασανιστές του δεν κρίθηκε απαραίτητη. Επίσης το λαϊκό αίτημα, μετά την πτώση των πραξικοπηματιών, «δώστε τη χούντα στο λαό» δεν ικανοποιήθηκε ποτέ και οι βασανιστές του καθεστώτος της επταετίας συνέχισαν το θεάρεστο έργο τους κατά και μετά τη μεταπολίτευση.

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Από μέρες σχεδίαζα να γράψω ένα κείμενο για την 39^η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, που συνέβαλε – κατά την κυρίαρχη θεώρηση της Ιστορίας- στην
αποκατάσταση της δημοκρατίας, θέλοντας ν’ αποφύγω τα κλισέ του τύπου «Το Πολυτεχνείο ζει στους αγώνες του λαού και της νεολαίας». Στριφογύριζε διαρκώς στο νου μου ο όρος «μεταπολίτευση» και μου φαινόταν τόσο δύσκολη η αποδόμησή του, όσο η προσπάθεια να πείσεις ένα τετράχρονο παιδί, ότι ο Αϊ-Βασίλης δεν είναι φυσικό πρόσωπο. Το 1974, για να περάσουμε, επιτέλους, από τον μύθο στην ιστορία, με την έλευση Καραμανλή στην Ελλάδα πράγματι αποκαταστάθηκε η «Δημοκρατία», μένει μονάχα να ρυθμίσουμε μια μικρή λεπτομέρεια, να ορίσουμε ποια ακριβώς δημοκρατία αποκαταστάθηκε.

13 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ ΤΗ «ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ»

Ο γνωστός και ως «εθνάρχης» Κωνσταντίνος Καραμανλής, αυτοεξορισθείς στο Παρίσι το 1963 κι επιστρέψας στην Ελλάδα το 1974 προς αποκατάσταση της Δημοκρατίας (όπως ο ίδιος την εννοούσε), είχε προκηρύξει ως πρωθυπουργός εκλογές, για τις 29 Φεβρουαρίου του 1961. Το κόμμα του (ΕΡΕ) είχε αναδειχθεί πρώτο στις εκλογές του 1958, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων ήταν η αναπάντεχα υψηλή εκλογική επίδοση της ΕΔΑ, καθώς –μόλις εννιά χρόνια μετά την (τυπική) λήξη του Εμφυλίου και την ήττα του ΔΣΕ και της Αριστεράς εν γένει - συγκέντρωσε ποσοστό 24,42 %. Το παραπάνω γεγονός, για ευνόητους λόγους, δυσανασχέτησε πολλούς κατοικοεδρεύοντας τόσο στα νότια της χερσονήσου του Αίμου, όσο και στις μακρινές μας ΗΠΑ.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στα πάτρια εδάφη για να παρακολουθήσουμε πώς καλωσόρισαν στην Ελλάδα την ταραγμένη – για πλείστους τους λαούς του πλανήτη - δεκαετία του 1960. Ο Γ. Παπανδρέου, πρόεδρος του μικρού «Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος», βρίσκεται σε διαρκείς διαπραγματεύσεις με την ΕΡΕ, ώστε να εισέλθει το κόμμα του στην κυβέρνηση Καραμανλή. Σε σύσκεψη που είχε με συνεργάτες του το 1960, έναν ολόκληρο χρόνο (!) πριν κηρύξει τον «Ανένδοτο», έλεγε: «Θα κάνωμεν πολιτικήν και εκλογικήν συνεργασίαν με τον Καραμανλήν. Τα στρατόπεδα θα είναι δύο: από το ένα μέρος θα είμεθα οι εθνικόφρονες, από το άλλο μέρος οι κομμουνισταί. Θα κάνωμεν τας εκλογάς με τους χωροφύλακες και το πιστόλιν στο χέρι…»[6]. Τα λόγια του μόνο προφητικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, καθώς η Ιστορία μέσα σε διάστημα ενός μόλις έτους τον δικαίωσε πανηγυρικά.

ΠΕΡΙΚΛΗΣ, Ο ΝΕΩΤΕΡΟΣ

Για τη διεξαγωγή των εκλογών της 29^ης Φεβρουαρίου του 1961 επιστρατεύτηκε ο Περικλής - ευτυχώς την Ασπασία την αφήσαμε στην αγκαλιά του Λυσικλή - καθώς φαίνεται πως σ’ αυτόν τον τόπο είθισται, όταν θέλουμε να διαπράξουμε κάποια ανομία (ο όρος δεν πρέπει σε καμία των περιπτώσεων να εκληφθεί ως δικανικός, γι’ αυτό και δεν χρησιμοποιών τον όρο παρανομία), να επικαλούμαστε τους αρχαίους ημών προγόνους, θνητούς τε αθανάτους. Πιστέψτε με, είμαι αναγκασμένος, από την ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, να εμπλέξω στο ανθρώπινο δράμα τους θεούς, καθώς εσχάτως κλήθηκε να αναλάβει δράση ο Ζευς, χαρίζοντας στον ανθρωπιστικού χαρακτήρα εγκλεισμό χιλιάδων προσφύγων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης  το όνομά του. Οφείλουμε, να αναγνωρίσουμε στον υπουργό προσωπικά την διακριτικότητα, να προτιμήσει το αρχαιοπρεπέστερον «Ξένιος», από το νεοελληνικό «φιλόξενος», για λόγους που δεν χρήζουν επεξήγησης.

Επιστρέφοντας στην ιστορική αναδρομή που από πολλού έχω εξαγγείλει και τις εκλογές του 1961 που έμειναν γνωστές στην ιστορία ως «βίας και νοθείας», θα μου επιτρέψετε να επιχειρήσω ένα μικρό άλμα στην –ούτως ή άλλως χρονικά ανακόλουθη αφήγησή μου - μεταφέροντάς σας στην 23^η Φεβρουαρίου του 1965, όταν ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου θα καταγγείλει στη Βουλή των Ελλήνων, ότι στις εκλογές του 1961 εφαρμόστηκε το σχέδιο «Περικλής». Το άνωθεν σχέδιο, σύμφωνα με τον Σπύρο Λιναρδάτο, είχε καταρτισθεί ήδη από το 1955 (σ.σ. έτος κατά το οποίο πέθανε ο Αλ. Παπάγος και ορκίστηκε από το βασιλιά πρωθυπουργός ο Κων/νος Καραμανλής) και αναθεωρήθηκε από τον αρχηγό της ΚΥΠ, στρατηγό Νάτσινα με στόχο να περιορίσει τα ανερχόμενα ποσοστά της ΕΔΑ.

«Στις 4 Αυγούστου 1961, συνέρχεται η «Δευτεροβάθμιος Συντονιστική Επιτροπή για την ασφάλεια της χώρας» που την αποτελούσαν οι στρατηγοί Αθ. Φροντιστής, αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Β. Καρδαμάκης, αρχηγός ΓΕΣ, Α. Νάτσινας, αρχηγός ΚΥΠ, Ν. Γωγούσης, διευθυντής της Υπηρεσίας Πληροφοριών και ο αρχηγός Αστυνομίας Πόλεων Θ. Ρακιντζής. Στη σύσκεψη αποφασίζεται, κατ’ αρχήν, η εφαρμογή του Σχεδίου. Την άλλη μέρα, όπως θα αποκαλυφθεί αργότερα από τον έλεγχο των μυστικών κονδυλίων του υπουργείου Προεδρίας, μοιράζονται διάφορα αξιόλογα για την εποχή ποσά σε κρατικούς και άλλους παράγοντες. Ανάμεσα στους άλλους παίρνει 1.200.000 δρχ. ο ταξίαρχος Βέρρος, διευθυντής του στρατιωτικού γραφείου του πρωθυπουργού, «διά σκοπούς εθνικής ασφαλείας», όπως δήλωσε ο ίδιος μετά την αποκάλυψη (εφημερίδες, 24 Φεβρουαρίου 1965). Ο Βέρρος είχε στενές σχέσεις με τον Γ. Παπαδόπουλο και άλλους από τους μελλοντικούς πραξικοπηματίες, καθώς και με παρακρατικές οργανώσεις. (…) Στις 11 και 12 Αυγούστου 1961, γίνεται νέα σύσκεψη της «Συντονιστικής Επιτροπής», στην οποία παίρνουν μέρος οι Β. Καρδαμάκης, αρχηγός ΓΕΣ, Ηρ. Κοντόπουλος, διοικητής ΓΔΕΑ, Γ. Βαρδουλάκης, αρχηγός Χωροφυλακής, Θ. Ρακιντζής, αρχηγός Αστυνομίας, Ν. Γωγούσης, Α. Νάτσινας, Γ. Μπάλλας, υποστράτηγος και Γ. Παπαδόπουλος, αντισυνταγματάρχης της ΚΥΠ (ο κατοπινός αρχηγός του απριλιανού πραξικοπήματος).

Όπως προκύπτει από τις φωτοτυπίες που δημοσιεύτηκαν το 1965 στις εφημερίδες, στα πρακτικά της σύσκεψης αυτής έχει σβηστεί το «διά την περίπτωσιν συντόμου προκηρύξεως των εκλογών» και έχει αντικατασταθεί με το «διά την περίπτωσιν καθ’ ην η ημέρα Μ προβλέπεται εντός χρονικού διαστήματος βραχέος».[7]

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1961, όπως μας πληροφορεί εν συνεχεία ο Λιναρδάτος, ακολουθεί νέα σύσκεψη της Επιτροπής για την ασφάλεια της χώρας με σκοπό «την ενημέρωση των μελών επί των αποφάσεων του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως εις ό,τι αφορά το «Σχέδιο Περικλής». Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, για την ιστορία και μόνο, ενέκρινε το σχέδιο, ενώ επιφυλάχθηκε να δεσμευτεί για «τη διάθεση χρημάτων εις τα Σώματα Ασφαλείας, δι’ αντιμετώπισιν των πρόσθετων αναγκών».

ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ «ΠΕΡΙΚΛΗΣ», ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ

Στις 19 Σεπτεμβρίου 1961 ο Γεώργιος Παπανδρέου ανακοινώνει την ίδρυση της Ένωσης Κέντρου και το επιτελείο της, όπως και τα αντίστοιχα της ΕΡΕ και της ΕΔΑ που συμμετέχει στις εκλογές υπό τον συνασπισμό του ΠΑΜΕ, ετοιμάζεται πυρετωδώς για τις εκλογές του Οκτωβρίου. Εφ’ όσον το σχέδιο «Περικλής» εγκρίθηκε από τον πρωθυπουργό, κρίνω σκόπιμο να παραθέσω μερικά μόνο παραδείγματα, που αναφέρει ο Λιναρδάτος, από την εφαρμογή του:

α) Την 11^η Οκτωβρίου: «Εις Νέαν Ορεστιάδαν υποψήφιος του ΠΑΜΕ κ. Καραστεφάνος υπέστη νέαν επίθεσιν εις την κεντρικωτέραν πλατείαν της πόλεως υπό εγκαθέτων, ενώ τέσσερις έως πέντε αστυνομικοί εν πολιτική περιβολή και δύο εν στολή παρηκολούθουν την κακοποίησίν του. Οι τρομοκράται εκτύπησαν κατ’ επανάληψιν τον υποψήφιον του ΠΑΜΕ (…)».

β) Επίσης: «Στη Θήβα ισχυρά δύναμις Χωροφυλακής εσταμάτησε το αυτοκίνητο της υποψηφίου του ΠΑΜΕ κ. Θανασέκου. Έγινε απαγωγή του οδηγού της και ο διοικητής της Ασφάλειας υπομοίραρχος Δ. Δημητρακόπουλος διέταξεν να καταστραφούν τα ελαστικά του αυτοκινήτου. Ένας χωροφύλακας απεπειράθη να σύρη την κ. Θανασέκου από τα μαλλιά. (…) Η κ. Θανασέκου παρέμεινε μέσα στο αυτοκίνητο περικυκλωμένη από αστυνομικούς από τις 9 το βράδυ μέχρι το πρωί, οπότε προσήλθε ο Εισαγγελέας, από την έρευνα του οποίου δεν προέκυψε κάτι επιλήψιμο».

γ) «Την ίδια μέρα, στην Αθήνα συλλαμβάνονται, σε διάφορες συνοικίες, έξι υποψήφιοι βουλευτές του ΠΑΜΕ, οδηγούνται στα αστυνομικά τμήματα και τους κατάσχεται το εκλογικό υλικό που έφεραν».

δ) «Την ίδια μέρα από την Πέλλα: Στη Σκύδρα οι υποψήφιοι κ. Πέτσος και Τσιγάρας εδέχθησαν οργανωμένη δολοφονική επίθεσιν από τρομοκράτες. (…)  θα τους εφόνευαν αν δεν προσέτρεχαν σε βοήθειά τους πολίτες. Οι εγκληματίες έφυγαν αφού πήραν και το χαρτοφύλακα του κ. Πέτσου με 12 χιλιάδες δρχ. Ο κ. Πέτσος παρουσίασε ανησυχητικά φαινόμενα εγκεφαλικής διασείσεως και εισήχθη στην κλινική Ανωγειανάκη στη Θεσσαλονίκη».

ε) Στις 13 Οκτωβρίου, γίνεται επίθεση τρομοκρατών, με την ανοχή ή και τη συνδρομή αστυνομικών, σε προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΜΕ στο Αιγάλεω. Τραυματίζεται σοβαρά και μεταφέρεται σε νοσοκομείο ο πρώην υπουργός Περ. Αργυρόπουλος».

στ) «Στις 15 Οκτωβρίου, στο χωριό Αχλαδιά Καρδίτσας, ο τοπικός αρχηγός των ΤΕΑ (σ.σ. Τάγματα Εθνικής Ασφαλείας, αποτελούμενα από εθνικόφρονες πολίτες, αντίστοιχα των Ταγμάτων Ασφαλείας της Κατοχής και σε μεγάλο βαθμό επανδρωμένα από τους ίδιους ανθρώπους) ρίχνει μεγάλες πέτρες εναντίον του αυτοκινήτου, με το οποίο περιόδευαν οι υποψήφιοι του ΠΑΜΕ και τραυματίζει σοβαρά τον πρώην βουλευτή Β. Μπρακατσούλα κι ελαφρότερα τον Ηλία Μπερεδήμα.

ζ) Στις 25 Οκτωβρίου, στα Γιαννιτσά τραμπούκοι επιτίθενται στον υποψήφιο με το ΠΑΜΕ Πέτσο, τον Πυρομάγλου και τον Ευφραιμίδη, ενώ μια μέρα αργότερα, τραμπούκοι, με την ανοχή της Χωροφυλακής, επιτίθενται σε συγκέντρωση του ΠΑΜΕ στο Βόλο. «Καίνε την εξέδρα που έχει στηθεί για να μιλήσουν οι υποψήφιοι, ξυλοκοπούν πολλούς. Άλλους –υποψηφίους, στελέχη και οπαδούς της ΕΔΑ που καταφεύγουν σε πολυκατοικία για να σωθούν- τους πολιορκούν και απειλούν να τους σκοτώσουν. Την ίδια νύχτα, στον Επτάλοφο Θεσσαλονίκης, χωροφύλακας πυροβολεί δύο νέους, μέλη της ΕΔΑ, που κολλούν προεκλογικές προκηρύξεις του ΠΑΜΕ. Ο ένας, ο 24χρονος Στέφανος Βελδεμίρης, που έχει δεχτεί σφαίρα στον κρόταφο, θα πεθάνει την άλλη μέρα στο Λαϊκό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. (…) Ένα άλλο στέλεχος της νεολαίας της ΕΔΑ, που υπηρετούσε τη θητεία του, ο Διονύσης Κερπινιώτης, θα βρεθεί νεκρός την Κυριακή των εκλογών με σφαίρα όπλου στο κεφάλι και άλλες κακώσεις, στο εκλογικό κέντρο Δεμίρι Αρκαδίας. (Ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Αμύνης θα αναφέρει, ότι «ο στρατιώτης Κερπινιώτης Διονύσιος του Γεωργ., της δυνάμεως του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Τριπόλεως, ηυτοκτόνησε εις το χωρίον Δεμίριον Αρκαδίας, ένθα ευρίσκετο ως φρουρά εκλογικού τμήματος, βληθείς διά του όπλου του, δέκα λεπτά αφού ο αρχιφύλακας τον παρατήρησε και τον έβαλε σε περιορισμό, γιατί επροπαγάνδιζε μεταξύ των κατοίκων υπέρ του κομμουνισμού» - εφημερίδες, 30 Οκτωβρίου 1961)».

 η) Στο χωριό Θουρία, στη Μεσσηνία, η Χωροφυλακή στήνει οδόφραγμα απαγορεύοντας σε λεωφορεία με ψηφοφόρους να περάσουν. Από το μπλόκο πέρασαν μόνο τα λεωφορεία με τους ψηφοφόρους της ΕΡΕ, υπό τα χειροκροτήματα των ανδρών της Χωροφυλακής. Σε αντίστοιχη ενέργεια προέβησαν οι άνδρες των ΤΕΑ στο χωριό Νερόμυλος.

Το όργιο της κρατικής και παρακρατικής τρομοκρατίας αποκορυφώνεται τις δύο τελευταίες ημέρες πριν τις εκλογές, καθώς και την ημέρα των εκλογών: εκλογικοί αντιπρόσωποι «απάγονται» ή εκβιάζονται να φύγουν από τα τμήματα, μπράβοι της Δεξιάς απειλούν ακόμα και μέσα σε εκλογικά τμήματα, πολίτες ξυλοκοπούνται σε πλατείες χωριών για να τρομοκρατηθούν οι άλλοι. Γυναίκες, ιδιαίτερα σε παραμεθόριες περιοχές, εκλιπαρούν κλαίγοντας τους δικαστές να τις αφήσουν να ψηφίσουν φανερά ΕΡΕ για να «γλιτώσουν» αυτές και οι οικογένειές τους. Με την καταλυτική συνδρομή του «Περικλή» το εκλογικό αποτέλεσμα της 29^ης Οκτωβρίου του 1961 διαμορφώνεται ως εξής: ΕΡΕ 58,66% και 176 έδρες, Ε.Κ. 33,33% και 100 έδρες, ΠΑΜΕ 8% και 24 έδρες. Θα μπορούσε να πει κανείς, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω, ότι υπό την πρωθυπουργία του Κωνσταντίνου Καραμανλή το κράτος διατήρησε το εμφυλιοπολεμικό του μίσος για την Αριστερά, αποκτώντας, μάλιστα, την έξη να δολοφονεί όσους δεν συμμορφώνονταν προς τας υποδείξεις τόσο πριν τη μεταπολίτευση (βλ. Λαμπράκης), όσο και μετά επί πρωθυπουργίας Ράλλη (βλ. Κουμής, Κανελλοπούλου).

Ο ΑΝΕΝΔΟΤΟΣ

Ο Γ. Παπανδρέου κατήγγειλε τα αποτελέσματα των εκλογών ως νοθευμένα, κατηγορώντας το παρακράτος για διπλοψηφίες και άλλες παρεμβάσεις, ενώ χαρακτήρισε τις εκλογές του 1961 «βίας και νοθείας». Τότε ξεκίνησε πολιτικό αγώνα εναντίον της ΕΡΕ, ζητώντας τη διενέργεια νέων εκλογών, που έμεινε γνωστός στην ιστορία ως «ανένδοτος». Την Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 1961, ενώ ο βασιλιάς έχρηζε τον Καραμανλή πρωθυπουργό, οι Γ. Παπανδρέου και Σ. Βενιζέλος καθόριζαν τις εκφάνσεις του «ανένδοτου». Η εκστρατεία της Ένωσης Κέντρου θα περιελάμβανε: α) Μποϋκοτάζ κατά του κράτους, άρνηση της κυβέρνησης, της Βουλής και της Πολιτείας, β) Μποϋκοτάζ κατά του θρόνου και γ) Μποϋκοτάζ κατά του πολιτεύματος, ώστε έμμεσα να τεθεί συνταγματικό ζήτημα.

Άλλωστε, ο Παπανδρέου αποκαλώντας το κράτος συμμορία «κατήγγειλε ότι η «βασιλευομένη δημοκρατία έπαυσε να είναι δημοκρατία και έμεινε μόνο βασιλευομένη». Δήλωσε, ότι η κυβέρνηση της ΕΡΕ μεταβλήθηκε σε «εσωτερική κατοχή», ότι η Ένωση Κέντρου αποτελεί «εθνική αντίσταση». Και έριξε το σύνθημα: οι πολίτες να προστατεύσουν άμεσα το σύνταγμα, βάσει του άρθρου 114».[8]

Από την κήρυξη του «ανένδοτου» και τη σύμπλευση της Αριστεράς με τους σκοπούς του το κυβερνητικό έργο άρχισε να καθίσταται δυσκολότερο. Χαρακτηριστικά είναι τα γεγονότα που συνέβησαν στο απαγορευμένο από τις αρχές συλλαλητήριο της Ε.Κ. στις 20 Απριλίου του 1962 με τους εκατοντάδες τραυματίες, στην εξέγερση της 25^ης Ιουλίου 1962 στο Ηράκλειο κι σ’ εκείνη των αγροτών στο Στάνο Αιτ/νίας στις 8 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Η Χωροφυλακή στην προσπάθειά της να διαλύσει τους καπνοπαραγωγούς, που είχαν αποκλείσει την οδό  Αμφιλοχίας – Ξηρόμερου, έκανε χρήση πραγματικών πυρών. Το αποτέλεσμα ήταν: 12 τραυματίες, ένας νεκρός κι ένα 10χρονο παιδί βαριά τραυματισμένο.

Απέναντι στη διογκούμενη αγανάκτηση του κόσμου στην ύπαιθρο και τις πόλεις οργανώνεται το παρακράτος της Δεξιάς, που αργότερα θα αναγκάσει τον Καραμανλή να διερωτηθεί «ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;», χωρίς, φυσικά, να πείσει κανέναν για την άγνοιά του. Τη στελέχωση του (παρα)κράτους αναλαμβάνουν η ΕΚΟΦ, τα ΤΕΑ κ.ά. δεξιές οργανώσεις. «Ο Παν. Κανελλόπουλος, σε ένα δραματικό του υπόμνημα προς τον μετέπειτα βασιλιά Κωνσταντίνο, τον Ιανουάριο του 1966, θα συνόψιζε με θάρρος το πελώριο σφάλμα: Παρεβλέψαμεν ότι ο κομμουνισμός αποτελεί κοινωνικόν πρόβλημα κα θέλαμεν να τον αντιμετωπίσωμεν με ολίγους αλήτας».[9]

Η δράση των παρακρατικών της Δεξιάς έφτασε στο ζενίθ της στις 22 Μαΐου του 1963 με την απόπειρα δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ, Γρ. Λαμπράκη, ο οποίος υπέκυψε στα τραύματά του λίγες μέρες αργότερα. Στις 11 Ιουνίου του 1963 ο Καραμανλής υπέβαλλε την παραίτησή του στο βασιλιά, με αφορμή την πραγματοποίηση ενός ταξιδιού του βασιλικού ζεύγους στο Λονδίνο. Στις 9 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους ο Κων. Καραμνλής εγκαταλείπει την Ελλάδα, έναν μόλις μήνα μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης Παπανδρέου.

ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ, 22 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Η Εθνική Αντίσταση για το ελληνικό κράτος παρέμενε ταμπού, άλλωστε οι αντιστασιακοί ήταν αυτοί που εξορίζονταν, φυλακίζονταν, δολοφονούνταν, δικάζονταν και καταδικάζονταν ως κατάσκοποι κι εκτελούνταν. Το Νοέμβρη του 1964, το κλίμα είχε αλλάξει και η κυβέρνηση επισημοποίησε τις εκδηλώσεις για την επέτειο της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Στην προσπάθεια τους να καταθέσουν στεφάνια εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων συνάντησαν την άρνηση των αρχών, καθώς στην εκδήλωση προβλεπόταν η κατάθεση στεφάνων μόνο από τους επίσημους.

Ενώ ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, εκπροσωπώντας την κυβέρνηση, και ο διοικητής της Στρατιάς Κεντρικής Ελλάδας κατέθεταν στεφάνια, το πλήθος αποδοκίμαζε. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η αναγγελία του Ευ. Καλαντζή, εκπροσώπου της ΕΡΕ, να καταθέσει στεφάνι. Οι επίσημοι έφυγαν ουσιαστικά κυνηγημένοι πριν την περάτωση της εκδήλωσης.  Κι ενώ το πλήθος έτρεχε στο κατόπι των επισήμων συνέβη μια έκρηξη που στοίχισε τη ζωή σε 13 ανθρώπους και τραυμάτισε βαριά άλλους 45. Οι εμπειρογνώμονες την επόμενη ημέρα θα πουν ότι η έκρηξη προήλθε από νάρκη του 1947, ενώ ο Ελληνικός Στρατός βεβαίωνε, ότι το 1947 -1948 είχε ναρκοθετήσει το σημείο. Η Αριστερά δέχθηκε τα πορίσματα της έρευνας με επιφύλαξη, πλην όμως τα δέχθηκε.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ, ΤΑ «ΙΟΥΛΙΑΝΑ»

Ο καιρός μέχρι τη 15^η Ιουλίου και την παραίτηση Παπανδρέου κυλά γρήγορα εν μέσω καταγγελιών και αποκαλύψεων για τον ΙΔΕΑ, τον ΑΣΠΙΔΑ και τον «Περικλή», ενώ επιταχύνεται η αποδόμηση του Κέντρου, καθώς τα συντηρητικότερά του κομμάτια αρχίζουν να μετατοπίζονται προς τα δεξιά, με σημαία την αντίθεσή τους προς το πρόσωπο του Ανδρέα Παπανδρέου. Θα μπορούσε, ενδεχομένως, να εκπληρωθεί ο διακαής πόθος του Σοφ. Βενιζέλου, για τη συγκρότηση ενός αμιγώς αστικού κόμματος, από τη Δεξιά και το Κέντρο, αν ο στρατός κι ο βασιλιάς δεν είχαν αντίθετη άποψη. Ενώ ο Σπαντιδάκης κι οι στρατηγοί παρασκευάζουν το βασιλικό πραξικόπημα, οι συνταγματάρχες προετοίμαζαν στη σκιά των ανωτέρων τους το δικό τους. Ας επιστρέψουμε, όμως, στο 1965, για να παρακολουθήσουμε το βασιλιά να ορκίζει -λίγα μόλις λεπτά μετά την παραίτηση Παπανδρέου- κυβέρνηση, υπό τον πρόεδρο της Βουλής, Γ. Νόβα, εγκαινιάζοντας έτσι έναν κύκλο κοινοβουλευτικής ανωμαλίας. Η κυβέρνηση του Γ. Νόβα θα μείνει στην ιστορία ως αυτή των αποστατών, ενώ ο λαός θα την «υποδεχθεί» με διαδηλώσεις υπέρ του Γεωργίου Παπανδρέου, τον οποίο καλούσε νωρίτερα να μην παραιτηθεί. Στις 21 Ιουλίου του 1965, σε μία απ’ αυτές τις διαδηλώσεις, πέφτει νεκρός από χτυπήματα μπάτσων ο Σωτήρης Πέτρουλας, στέλεχος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Ο 23χρονος φοιτητής της ΑΣΟΕΕ έμελλε να μείνει στην ιστορία ως το τελευταίο θύμα της προδικτατορικής δημοκρατίας μας.

«Μάρτυρες ήρωες οδηγούνε / Τα γαλάζια μάτια του μας καλούνε…».          

* Ευχαριστούμε τον συγγραφέα που μας εμπιστεύτηκε τις σκέψεις του και το κείμενό του

---

[1] Περικλής Κοροβέσης, Ανθρωποφύλακες, «Γνώση», σελ. 142-143

[2] Αναφορά στους ασφαλίτες που δεν ήθελαν για κανένα λόγο ο ευρών τον αλυσοδεμένο Ουαλίντ να φωτογραφήσει το θύμα του βασανισμού

[3] Σταυρούλα Κοκκλιώτη λέγεται η δικηγόρος που ανέλαβε την υπόθεση του Ουαλίντ

[4] Ο Γιώργος Σγουρός, ιδιοκτήτης φούρνου στα Αμπελάκια Σαλαμίνας όπου εργαζόταν ο Ουαλίντ, έχει διατελέσει δημοτικός σύμβουλος και αντιδήμαρχος με την παράταξη που πρόσκειται στη Νέα Δημοκρατία και ο  γιος του, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, είναι μέλος της Χρυσής Αυγής. Οι δυο τους με τη βοήθεια δύο ακόμα ατόμων απήγαγαν τον Ουαλίντ, όπως κατήγγειλε ο ίδιος,  με σκοπό να τον ληστέψουν κι ύστερα τον βασάνισαν

[5] Περικλής Κοροβέσης, Ανθρωποφύλακες, «Γνώση», σελ. 74, 77, 78

[6] Σπύρος Λιναρδάτος, Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία: Από τον Εμφύλιο στη Χούντα, «Παπαζήση», τόμος Δ’, σελ. 15

[7] ο.π., σελ. 39 και 40-41

[8] Σόλων Ν. Γρηγοριάδης, Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας, «Κ.Ε.», τόμος 7^ος , σελ. 30

[9] ο.π, σελ. 35